Η 1η Δεκεμβρίου έχει καθιερωθεί ως η παγκόσμια ημέρα κατά του AIDS, και αυτή είναι μια πληροφορία που λίγο πολύ είναι γνωστή. Όμως τί συμβαίνει όταν οι γνώσεις πάνω στο θέμα σταματούν σε αυτή;
Τί είναι το AIDS;
Το AIDS (Acquired Immune Deficiency Syndrome) είναι το τελευταίο στάδιο της μόλυνσης από τον ιό HIV (Human Immunodeficiency Virus) και αυτό πρακτικά σημαίνει ότι κάποιος δεν μπορεί να “κολλήσει” AIDS παρά μόνο HIV. Αν θέλαμε να συστήσουμε τον ιό της ανθρώπινης ανοσοανεπάρκειας (HIV) με μια πρόταση θα λέγαμε ότι πρόκειται για ένα μικροοργανισμό που προσβάλλει κύτταρα του ανθρώπινου ανοσοποιητικού, καθιστώντας τα προοδευτικά ανίκανα να επιτελέσουν τη φυσιολογική τους λειτουργία, δηλαδή τη συμβολή στην άμυνα του οργανισμού έναντι σε πάσης φύσεως “εισβολείς”.
Πώς μεταδίδεται ο HIV;
O ιός υπάρχει στα σωματικά υγρά, αλλά για να συμβεί μετάδοση του θα πρέπει να υπάρχει σε αυτά ικανό ιικό φορτίο, δηλαδή τα άτομα του ιού που αριθμούνται να ξεπερνούν ένα συγκεκριμένο όριο. Το όριο αυτό ξεπερνάται σε υγρά που παράγονται κατά τη σεξουαλική επαφή, το αίμα και το μητρικό γάλα. Επεκτείνοντας τα παραπάνω αντιλαμβανόμαστε ότι μια επαφή, για παράδειγμα, με το σάλιο ενός ανθρώπου που είναι ενεργός φορέας του ιού ή μια χειραψία μαζί του ενέχει σχεδόν μηδενικές πιθανότητες λοίμωξης. Αντίθετα μια απροφύλακτη σεξουαλική επαφή (οποιουδήποτε είδους) με ένα σύντροφο άγνωστης κατάσταση σχετικά με τον HIV κρύβει δραματικά μεγαλύτερη πιθανότητα λοίμωξης. Σίγουρα ο ιός δεν μεταδίδεται μέσω του αέρα ή μέσω της καθημερινής επαφής, ούτε από την κοινή χρήση σκευών φαγητού, κοινής τουαλέτας και λοιπά.
Συχνά ο ιός μπορεί να μεταδίδεται ανάμεσα σε χρήστες ναρκωτικών που χρησιμοποιούν ίδιες σύριγγες ή από μια πάσχουσα μητέρα στο παιδί (κάθετη μετάδοση).
Better safe than sorry
Αυτονόητη και αναγκαία είναι η χρήση προφυλακτικού σε κάθε περίπτωση καθώς αφενός δεν είναι εύκολο να γνωρίζει κάποιος αν εκτίθεται σε κίνδυνο, αφετέρου μερικές φορές είναι εξίσου δύσκολο να γνωρίζει κάποιος ότι εκθέτει σε κίνδυνο.
Ταυτόχρονα συστήνεται συχνός προληπτικός έλεγχος για τον ιό HIV. Βασικός λόγος είναι η έλλειψη εξειδικευμένων συμπτωμάτων που θα δηλώσουν σε κάποιον ότι μπορεί να έχει προσβληθεί. Σε κάποιες περιπτώσεις στο διάστημα του πρώτου μήνα μπορεί να παρουσιάζονται συμπτώματα που θα έμοιαζαν με αυτά μιας βαριάς γρίπης, τα οποία υποχωρούν μέσα σε 1-2 η εβδομάδες ή και να μην υπάρχει κανένα σύμπτωμα. Ακολουθεί μια περίοδος κατά την οποία το ανοσοποιητικό εξασθενεί βαθμιαία αλλά δεν παρουσιάζεται κάποια ένδειξη ειδικά στην αρχή. Αυτή μπορεί να διαρκέσει χρόνια κατά τη διάρκεια των οποίων ο ιός μεταδίδεται σε άλλα άτομα.
Είναι σημαντικό να αναφερθεί η δυνατότητα της PEP, δηλαδή η δυνατότητα προληπτικής θεραπείας σε περίπτωση που κάποιος θεωρεί ότι έχει αυξημένες πιθανότητες να έχει εκτεθεί στον ιό. Αν υπάρχει υποψία έκθεσης στον HIV θα πρέπει να γίνεται όσο το δυνατόν ταχύτερα επίσκεψη σε κάποιο νοσοκομείο, όπου ο γιατρός θα αξιολογήσει την κατάσταση και θα χορηγήσει τα κατάλληλα φάρμακα αν κριθεί αναγκαίο.
Τελευταίος αλλά καθοριστικός παράγοντας είναι η σωστή ενημέρωση τόσο για τους ενήλικες, όσο και για τους εφήβους στα πλαίσια της ολοκληρωμένης σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης. Πιο συγκεκριμένα κάθε ενήλικας οφείλει να είναι ενημερωμένος σε ό,τι αφορά το ζήτημα του HIV/AIDS ώστε να μπορεί να προστατέψει τον εαυτό του μέσω της πρόληψης, αλλά και να είναι σε θέση να διαχειριστεί ένα πιθανό θετικό τεστ. Οι πληροφορίες που αποτελούν επιστημονικά δεδομένα από έγκυρες πηγές είναι αποκλειστικά αυτές που θα πρέπει να λαμβάνονται υπ’ όψιν. Όσο πιο νωρίς λάβει κάποιος αυτές τις πληροφορίες, τόσο πιο πιθανό να αναπτύξει μελλοντικά πιο υπεύθυνη συμπεριφορά. Είναι σημαντικό για έναν έφηβο να γνωρίζει ακριβώς πως έχει η κατάσταση, και η οποιαδήποτε απορία να διατυπώνεται ανοιχτά λύνεται από κάποιον ενήλικα με ειλικρίνεια και χωρίς καμία ντροπή.
Ο ελέφαντας στο δωμάτιο
Πέρα από την ιατρική διάσταση, το θέμα του ΗIV/AIDS έχει σαφείς κοινωνικές προεκτάσεις, που συνοψίζονται στη λέξη “στίγμα”.
Στις αρχές δεκαετίας του ’80 οι άνθρωποι άρχισαν να πεθαίνουν από AIDS οι πληροφορίες για τη νόσο, τη θεραπεία της, αλλά και για το πως μπορεί κάποιος να προφυλαχθεί από αυτή ήταν ελλιπείς, αφού η σχετική έρευνα δεν είχε προχωρήσει αξιόλογα. Έτσι από τη μία τα κρούσματα και από την άλλη η παραπληροφορηση πάνω στο θέμα βρίσκονταν σε έξαρση. Η εικόνα που προωθούνταν προς τα έξω, σε γενικές γραμμές, ήταν πως επρόκειτο για μια ασθένεια που μεταδίδεται κυρίως μεταξύ ανδρών που κάνουν σεξ με άνδρες, χρηστών ναρκωτικών και γενικότερα ανθρώπων που εκείνη την εποχή ήταν περιθωριοποιημένοι, με την υποψία ότι επρόκειτο για μιας μορφής “τιμωρία” για τον τρόπο ζωής τους. Αν και σήμερα είναι διαθέσιμη πληθώρα δεδομένων, το στερεότυπο του φόβου για τον HIV συνεχίζει να υπάρχει δημιουργώντας προκατάληψη απέναντι σε όσους ζουν με αυτόν. Αυτή μπορεί να εκφράζεται με διάφορους τρόπους είτε πιο ευθείς είτε περισσότερο έμμεσους, ωστόσο το αποτέλεσμα είναι πάντα το ίδιο.
Σήμερα δεν υπάρχει αγωγή που μπορεί να εξαλείψει τον ιό ούτε κάποιο εμβόλιο , όμως άνθρωποι που λαμβάνουν θεραπευτική αγωγή μπορούν να καταφέρουν να έχουν μη ανιχνεύσιμο ιικό φορτίο. Το δεδομένο αυτό, που επιβεβαιώθηκε σχετικά πρόσφατα πρακτικά σημαίνει ότι ζουν με τον ιό, αλλά δεν είναι ικανοί να τον μεταδώσουν, είναι αλλιώς γνωστό ως U=U (Undetectable=Untransmittable) και είναι ικανό να πολεμήσει επάξια το στίγμα καθώς αλλάζει βασικά δεδομένα.
“H” stands for “Human”
Σήμερα, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, υπάρχουν περίπου 37.9 εκατομμύρια άνθρωποι που ζουν με τον ιό HIV, δηλαδή περίπου 3 φορές ο πληθυσμός της χώρας μας, αποδεικνύοντας ότι το μόνο που χρειάζεται στην πραγματικότητα για να προσβληθεί κάποιος από τον HIV είναι να είναι άνθρωπος.
Πηγές: https://en.wikipedia.org/wiki/HIV/AIDS
https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/hiv-aids
**Δωρεάν και ανώνυμος έλεγχος στην Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη διεξάγεται στο κέντρο πρόληψης και εξέτασης “Checkpoint” https://mycheckpoint.gr/
