Αυτό είναι ένα πραγματικό μέρος. Πρόκειται για ένα οικιστικό συγκρότημα που ονομάζεται Les Espaces d’Abraxas και κατασκευάστηκε κοντά στο Παρίσι το 1982.
Είναι ένα από τα πιο σημαντικά αρχιτεκτονήματα στον κόσμο. Κατασκευάστηκε την περίοδο 1978-1982 στο Noisy-le-Grand, ένα προάστιο δεκαπέντε χιλιόμετρα ανατολικά του Παρισιού και σχεδιάστηκε από τον Καταλανό αρχιτέκτονα Ricardo Bofill, ο οποίος έφυγε από την ζωή πέρυσι.
Η αρχιτεκτονική εταιρεία του Bofill είχε την έδρα της σε μια πρώην εργοστασιακή μονάδα τσιμέντου που ονομάζεται La Fábrica, κοντά στη Βαρκελώνη.
Ήταν κομμουνιστής και δραπέτευσε από την Ισπανία, όπου δεν ήταν ευπρόσδεκτος από το καθεστώς του Φράνκο ενώ είχε συλληφθεί δύο φορές για τις ιδέες του.
Ο Bofill αργά αλλά σταθερά έγινε ένας από τους πιο ξεχωριστούς και ασυνήθιστους αρχιτέκτονες του 20ού αιώνα.
Αξιοποίησε την Κλασική και την Λαϊκή αρχιτεκτονική, αλλά έπαιξε γρήγορα και ελεύθερα με τους κανόνες για να δημιουργήσει κτίρια που, αν και ριζωμένα στο παρελθόν, είναι ξεκάθαρα μοντέρνα.
Τη δεκαετία του 1970 προσλήφθηκε από τη γαλλική κυβέρνηση για να σχεδιάσει ένα οικιστικό συγκρότημα σε ένα από τα νέα προάστια που χτίζονταν γύρω από το Παρίσι.
Αυτά τα νέα προάστια είχαν ως στόχο να αντιμετωπίσουν την αστικοποίηση που έπληξε τη Γαλλία και να παρέχουν αξιοπρεπή κοινωνική στέγαση για τον αυξανόμενο πληθυσμό της γαλλικής πρωτεύουσας.
Αυτά τα οικιστικά διαμερίσματα του Παρισιού έχουν ορισμένα από τα πιο σημαντικά αρχιτεκτονήματα του μεταμοντερνισμού από το Tours Aillaud στην Nanterre έως το Les Arènes de Picasso, επίσης στο Noisy-le-Grand.
Σε αυτό το περιβάλλον ο Bofill αναρριχήθηκε στην επιφάνεια του αρχιτεκτονικού κόσμου.
Στόχος του ήταν να “δημιουργήσει ένα συμβολικό μνημείο σε μια αντικειμενικά άσχημη περιοχή” και να φέρει στα εργατικά στρώματα την αρχιτεκτονική που προηγουμένως ήταν διαθέσιμη μόνο για τους πλούσιους.
Το αποτέλεσμα είναι εκπληκτικό και εντελώς διαφορετικό από οποιοδήποτε άλλο μέρος που χτυπήθηκε από αστικοποίηση στον κόσμο.
Ορισμένοι μισούν τα έργα του Bofill σαν το Les espaces d’ Abraxas και άλλοι τα θαυμάζουν. Αυτό που πίστευε αυτός είναι πως η αισθητική πρέπει να είναι οικουμενικό κτήμα και όχι προνόμιο μόνο των εχόντων.
Μοιάζει σαν να ζητήσατε από μία μηχανή τεχνητής νοημοσύνης να παράξει μοντέρνα αρχιτεκτονική σαν να την είχαν σχεδιάσει οι Ρωμαίοι.
Το αποτέλεσμα είναι “τρομακτικό” αλλά και εμπνέει ταυτόχρονα, ενώ παλινδρομεί μεταξύ του Art Deco και της Σοβιετικής αρχιτεκτονικής.
Το Les Espaces d’Abraxas συχνά αποκαλούνται “μεταμοντέρνα” αρχιτεκτονική και αυτό εννοείται πολύ κυριολεκτικά.
Ο Bofill ανταποκρίθηκε απευθείας στη Μοντέρνα Αρχιτεκτονική (με την ευρύτερη έννοια), η οποία είχε κατακτήσει τον κόσμο τη δεκαετία του 1950 και επικράτησε στην κατασκευή των δεκαετιών που ακολούθησαν μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Σε άλλες χώρες όπως η Βρετανία, οι αρχιτέκτονες στράφηκαν στον Μπρουταλισμό ή στο λεγόμενο Διεθνές Στυλ, σχεδιάζοντας κτίρια όπως το Alexandra Estate το 1960.
Εκεί που δεν είχαν τόση έμπνευση επικράτησε η κλασική πολυκατοικία που γέμισε τις πόλεις χωρών όπως την Ελλάδα.
Ο πληθυσμός αυξανόταν ραγδαία και οι κυβερνήσεις στράφηκαν σε αρχιτέκτονες σαν τον Erno Goldfinger που σχεδίασε τον Trellick Tower στο Λονδίνο.
Η συγκεκριμένη αρχιτεκτονική έχει τις ρίζες της στη Σχολή του Μπάουχαους στη Γερμανία της δεκαετίας του 1920 και του 1930, κυριαρχούμενη από αρχιτέκτονες όπως ο Ludwig Mies van der Rohe. Παράδειγμα της αρχιτεκτονικής Μπάουχαους είναι η αμερικανική πρεσβεία στην Αθήνα που σχεδιάστηκε από τον γερμανοαμερικανό Walter Gropius το 1961.
Ο κατεξοχήν εκπρόσωπος του Μοντέρνου κινήματος ήταν ο πασίγνωστος Le Corbusier που σχεδίασε και την εμβληματική βίλα των Savoye το 1931.
Αυτός ο σχεδιασμός επηρέασε τους αρχιτέκτονες παγκοσμίως για δεκαετίες.
Σε αντίθεση με τον Le Corbusier που θεωρούσε την ιδανική κατοικία (μονολιθική και αυστηρά οριοθετημένη) σαν την πρόταση του για την Δυτική Όχθη του Παρισιού (Plan Voisin), o Bofill είχε διαφορετική, πιο επαναστατική, προσέγγιση. Ο Bofill επιδίωκε να δημιουργήσει κτίσματα με χαρακτήρα και προσωπικότητα.
Και αυτό ακριβώς έκανε με το Les Espaces d’ Abraxas, χρησιμοποιώντας τα ίδια υλικά κατασκευής – σκυρόδεμα, μεταλλικά, γυαλί – με όλους τους άλλους.
Το κτίριο αυτό όμως αν και με τα ίδια υλικά δεν είναι αυτό που σχετίζουμε με την αρχιτεκτονική των 70s.
Υπάρχει μεγάλο χάσμα μεταξύ της εμφάνισης, την πνευματική σύλληψη που υπάρχει από πίσω και την εμπειρία των ανθρώπων που πραγματικά ζουν σε αυτούς τους χώρους που αναλύουμε.
Το Les Espaces d’Abraxas είχε πολλούς πολέμιους και έφτασε στο σημείο σχεδόν να κατεδαφιστεί.
Ωστόσο, απογείωσε τον Bofill και ήταν το εισιτήριο του για να σχεδιάσει πολλά εικονικά κτίρια στην Γαλλία, την Ισπανία και αλλού.
Πιθανώς το Les Espaces d’ Abraxas απέτυχε να υλοποιήσει το όραμα του σχεδιαστή του αλλά αυτό είναι κάτι που μόνο όσοι έζησαν εκεί μπορούν να απαντήσουν.
Ίσως είναι απλά μία από τις πολλές καταρρέουσες ουτοπίες του 20ου αιώνα, αποτυχημένα οράματα ενός καλύτερου κόσμου που δεν απέκτησαν οντότητα και που ακόμα δεν έχουν ακόμα λυθεί.
Η συνεχιζόμενη γοητεία που αποπνέει το κτίριο στον κόσμο, μαρτυρά πως ο Bofill κατάφερε κάτι ξεχωριστό επιλέγοντας το μοναδικό σε αντίθεση με αυτό που έκαναν όλοι γύρω του.
Και αυτό στην τελική πρέπει να είναι το διακύβευμα για όλους μας.
