Ένα κείμενο από την Διδώ Στόικου
Μέγαρο Μουσικής, 19 Δεκεμβρίου. Ένα κατάμεστο ακροατήριο, απαρτιζόμενο κατά πλειοψηφία από φοιτητές και νέους, σείει με το στεντόρειο χειροκρότημά του την αίθουσα όταν ο Κωνσταντίνος Δασκαλάκης ανεβαίνει στη σκηνή. Για τις επόμενες δύο ώρες, ο διακεκριμένος επιστήμονας και καθηγητής του MIT θα ανοίξει για το κοινό του ένα μικρό -μα ολόφωτο- παράθυρο στο συναρπαστικό σύμπαν της τεχνητής νοημοσύνης.
Ο Έλληνας επιστήμονας με τη φήμη παγκοσμίου βεληνεκούς σκιαγραφεί το πεδίο τεχνολογικής ενασχόλησής του με το ίδιο πάθος που κατακλύζει έναν καλλιτέχνη: προσεγγίζει το νεφελώδες ακόμα τοπίο της τεχνητής νοημοσύνης με τον άσβεστο ενθουσιασμό και το σεβασμό ενός ανθρώπου χαρισματικού και αφιερωμένου στην έρευνα και την εξέλιξη. Στο πλαίσιο της ομιλίας του, αναφερόμενος στις κατακτήσεις, τα κίνητρα και τις προκλήσεις της τεχνητής νοημοσύνης, αναπότρεπτα σπείρει στο νου του θεατή το πρωταρχικό ερέθισμα ώστε να διερωτηθεί πώς πρόκειται να μοιάζει το μέλλον.
Τα βασικότερα στοιχήματα που καλείται να κερδίσει η τεχνητή νοημοσύνη έγκεινται στην επεξεργασία και την κατανόηση του λόγου, στη μεταφορά της γνώσης από ένα σύστημα σε ένα άλλο και στην ολοκληρωμένη, πολυπρισματική μάθηση των υπολογιστικών συστημάτων. Τα όποια ελλείμματα εντοπίζουμε στους τομείς αυτούς κυοφορούν νέες ανάγκες- τόσο σε ευρύ κοινωνικό όσο και σε εξειδικευμένο επιστημονικό πλαίσιο- που, με τη σειρά τους, διανθίζουν τις προσδοκίες για νέες λύσεις.
Για τον Κωνσταντίνο Δασκαλάκη, η πεποίθηση γύρω από ένα μέλλον πολύπλευρα βελτιωμένο μέσω των προεκτάσεων της τεχνητής νοημοσύνης δεν περιβάλλεται από τον ουτοπικό μανδύα κάποιου ευσεβούς πόθου, αλλά ορθώνεται φέρελπις πάνω σε στέρεα ορθολογικά θεμέλια. Φανταζόμαστε μελλοντικές κοινωνίες πιθανώς δικαιότερες, καθώς μπορούμε να τεκμηριώσουμε την πίστη πως η εξέλιξη της μηχανικής μάθησης θα ενσωματώσει την αφομοίωση της «αμεροληψίας» στα συστήματα λήψης αποφάσεων, ώστε εκείνα να μπορούν να προβαίνουν σε ακέραιες δικαστικές λύσεις.
Ακόμα, οραματιζόμαστε ένα υψηλότερο προσδόκιμο ζωής και μια αποτελεσματικότερη αντιμετώπιση των ασθενειών, χάρη στην εξατομικευμένη ιατρική, ακρογωνιαίος λίθος της οποίας είναι η διαχείριση των δεδομένων, και στην καθοριστική συμμετοχή των συστημάτων τεχνητής νοημοσύνης στον τομέα της υγείας. Η συγκεκριμενοποίηση των επιμέρους τρόπων μέσω των οποίων οι εικασίες αυτές, κι άλλες πολλές, θα μεταβούν από την φαντασία στην πράξη εκκρεμεί, όμως το πρώτο βήμα στην υπερνίκηση των προσκομμάτων βρίσκεται συχνά στο να μπορεί κανείς να φανταστεί αυτό που θέλει, ακριβώς όπως το θέλει. Και να το πιστέψει.
Ο Κωνσταντίνος Δασκαλάκης αναλύει το ζήτημα των ηθικών προβληματισμών που εγείρει η άνοδος της τεχνητής νοημοσύνης αναζητώντας το στις καταβολές της: είναι κι αυτή, όπως πολλά, ένα επίτευγμα του ανθρώπου, ένα δημιούργημά του. Κι αυτό ακριβώς καθιστά δυσδιάκριτες τις διαχωριστικές γραμμές μεταξύ ανθρώπου και «μηχανής», εφόσον η τελευταία απλώς επεξεργάζεται μέσω ευφυών στατιστικών διεργασιών τα δεδομένα που της διοχετεύει ο χρήστης. Έτσι, η φοβία που συναντάμε συχνά γύρω από το θέμα αυτό αγγίζει τα όρια της δεισιδαιμονίας. Άλλωστε, τα αποστάγματα της επιστήμης και τα εργαλεία που προσφέρει η τεχνολογική εξέλιξη δεν έχουν ποτέ αρνητικό πρόσημο από τη φύση τους. Το λυπηρό γεγονός πως συχνά δεν δικαιώνουν τον αληθινό τους σκοπό βρίσκει τις ρίζες του στα επιζήμια ανθρώπινα εφαλτήρια και μόνο σε αυτά.
«Όλοι έχουν ταλέντο σε κάτι, ή τουλάχιστον έτσι πιστεύω. Το ζητούμενο είναι να καταφέρουν, όσο υπάρχουν, να εντοπίσουν σε τι», σχολίαζε χαρακτηριστικά ο Δασκαλάκης με την πληρότητα που αποπνέουν οι άνθρωποι που έχουν εντοπίσει το δικό τους ταλέντο. Κι όταν ερωτήθηκε από το Στέλιο Ράμφο, στο πλαίσιο της εκδήλωσης, «Πόσα pixels έχει η πλήξη;», η απάντησή του ήταν ευστόχως χιουμοριστική: «42» . Αμφιβάλλω έντονα όμως, κοιτώντας τον από τη θέση μου στο θεωρείο, πως ένας άνθρωπος του διαμετρήματός του, που έχει αφήσει ήδη ανεξίτηλο το αποτύπωμα του στο χρονοδιάγραμμα της επιστήμης, θα γνωρίσει ποτέ οτιδήποτε για την πλήξη.
Κι έτσι, χειροκροτώ μαζί με όλους κι εγώ και κρατώ στη θύμηση μου μια ενδιαφέρουσα ομιλία που παρακολούθησα από έναν σπουδαίο άνθρωπο του σήμερα, μια λαμπερή στιγμή του χρόνου…
Πηγή εικόνας: omathimatikos.gr
