Ήταν μόλις την προηγούμενη εβδομάδα όταν διέρρευσε στον ισπανικό τύπο βίντεο με συμμετέχουσα στην ισπανική εκδοχή του Big Brother που φέρεται να την απεικονίζει να παρακολουθεί στο λεγόμενο “δωμάτιο επικοινωνίας” καταγεγραμμένο το βιασμό της από άλλο παίκτη του reality, με τον οποίο φαίνεται να διατηρούσε δεσμό μέσα στο σπίτι. Διεθνή ειδησεογραφικά πρακτορεία αναφέρουν ότι η κοπέλα βιάστηκε ενώ ήταν αναίσθητη λόγω μέθης και πως η καταγραφή της πράξης από την παραγωγή δεν διεκόπη, παρά μόνο αφού είχαν περάσει αρκετά λεπτά. Με απόφαση της παραγωγής ο παίκτης αποβλήθηκε από το παιχνίδι, το υλικό δεν μεταδόθηκε ποτέ και παραδόθηκε στην αστυνομία και η κοπέλα παρέμεινε σε ξενοδοχείο για τις επόμενες μέρες, μακριά από το περιβάλλον του σπιτιού, όπου έλαβε ψυχολογική υποστήριξη. Σύμφωνα με τον ισπανικό τύπο η κοπέλα φαίνεται να επέλεξε ύστερα να γυρίσει στο προστατευμένο περιβάλλον του ριάλιτι, αντιλαμβανόμενη εκ των υστέρων ότι λειτούργησε έτσι για να αποφύγει να αντιμετωπίσει το πραγματικό πρόβλημα. Το περιστατικό συνέβη πριν δύο χρόνια και μετα τη γνωστοποίησή του πολλές εταιρείες απέσυραν τη χρηματοδότησή τους για το εν λόγω ριάλιτι, ενώ η ανταπόκριση στα social media είναι μεγάλη τις τελευταίες μέρες υπό το hashtag #carlotanoestassola.
Σίγουρα δεν έχει νόημα να αναζητήσουμε τι δεν πάει καλά με την όλη ιστορία, καθώς εξ ορισμού είναι μια κατάσταση απαράδεκτη που σίγουρα θα μπορούσε να είχε τύχει διαφορετικής διαχείρισης. Όμως σίγουρα εγείρονται προβληματισμοί σχετικά με τέτοιου είδους προγράμματα που άπτονται άμεσα της ελληνικής πραγματικότητας καθώς τα τελευταία χρόνια τα τηλεοπτικά ριάλιτι έχουν ενσωματωθεί σε μεγάλο βαθμό σε αυτή. Τηλεόραση, social media και συζητήσεις στο δημόσιο και ιδιωτικό διάλογο σίγουρα έχει τύχει να περιστραφούν γύρω από μια “πραγματικότητα” που μόνο “πραγματική” δεν φαίνεται να είναι.
Ο τίτλος του άρθρου έχει διπλή σημασία. Μιλάμε για ένα “reality show”, δηλαδή μια “επίδειξη πραγματικότητας”, σε μια αυτολεξεί και ταυτόχρονα ίσως λίγο ελεύθερη μετάφραση. Φαίνεται ότι πρόκειται για μια πραγματικότητα που ο θεατής παρακολουθεί μέσα από “φίλτρα”. Από την πιο ακραία περίπτωση, όπως αυτή της συγκάλυψης ενός βιασμού στην περίπτωση της Carlota στην Ισπανία, μέχρι γεγονότα που έχουμε δει κατα κόρον και στην Ελλάδα όπως η υπερπροβολή μιας προσωπικής ιστορίας χάριν συγκίνησης ή η παρουσίαση παικτών σκόπιμα σύμφωνα με τα πρότυπα καλού-κακού για τη δημιουργία ίντριγκας. Κατά καιρούς έχει γίνει λόγος από πρώην παίκτες για τις συνθήκες πίεσης που εφαρμόζονται κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων ή εγκλεισμού σε σπίτια, τις οποίες συνήθως δημιουργούν η παντελής έλλειψη επικοινωνίας με τον έξω κόσμο, η συνύπαρξη πολλών και διαφορετικών ατόμων που ανταγωνίζονται, όπως και το βάρος που μπορεί να δημιουργείται σχετικά με την ανυπακοή σε οποιαδήποτε εντολή δοθεί που θα έχει κόστος την αποχώρηση. Τόσο τέτοιες καταστάσεις, όσο και το κατάλληλο μοντάζ σε ό,τι έχει συμβεί και ειπωθεί κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων είναι ικανά να προωθήσουν διαστρεβλωμένη εικόνα για τους ίδιους τους συμμετέχοντες και για τις σχέσεις μεταξύ τους.
Την ίδια στιγμή είναι μια “πραγματικότητα” που ο ίδιος ο θεατής οφείλει να περάσει από τα δικά του φίλτρα. Κατά κύριο λόγο οι διαγωνιζόμενοι που εμφανίζονται σε τέτοια προγράμματα είναι ενήλικες και έχουν επιλέξει την έκθεσή τους. Κάποιες φορές χωρίς να γνωρίζουν τι πρόκειται να συμβεί, όπως στην περίπτωση της Carlota, ή τι θα βγει προς τα έξω, ενώ κάποιες άλλες επιδιώκουν την προβολή με κάθε κόστος.
Ίσως γι’ αυτό και να χρειάζεται μεγαλύτερη προσοχή όσον αφορά την κατανάλωση τέτοιων προγραμμάτων και προτύπων χωρίς δεύτερη σκέψη. Ένας θεατής που μένει απαθής απέναντι στην ανθρωποφαγία που διαδραματίζεται μπροστα στα μάτια του ή τη διαιωνίζει, δε θα μπορούσε να θεωρηθεί συνένοχος σε αυτη; Επικροτώντας τη συμπεριφορά ενός ατόμου που φαίνεται να κάνει τα πάντα για το χρήμα και την αναγνωρισιμότητα, τι συμβαίνει με τα πρότυπα που προωθούνται μέσω της συμπεριφοράς αυτής; Μήπως είναι τελικά το ίδιο το κοινό και το “κάτι καινούργιο” που θέλει να δει, αυτό που κάνει την εκάστοτε παραγωγή να προβαίνει σε ακρότητες με σκοπό τη μεγαλύτερη απήχηση; Μήπως πρόκειται για την ίδια ομάδα ανθρώπων που θα μπορούσε να αποδυναμώσει τελείως τέτοιου είδους θεάματα, αν αντιλαμβανόταν πόσο εκμεταλλευτικά μπορεί να γίνουν για κοινό και συμμετέχοντες;
*Τα ερωτήματα θα απαντηθούν απ’ τον καθένα ξεχωριστά, και η λύση εξαρτάται πάντα από τα φίλτρα μέσα από τα οποία θα διαλέξει κανείς να δει τη δική του πραγματικότητα.
**Πηγές και περισσότερες πληροφορίες σχετικά με το συμβάν:
https://www.telegraph.co.uk/news/2019/11/30/spanish-big-brother-made-contestant-watch-rape/
