Σε κάθε συγκυρία το παρόν έχει πολλά πράγματα που μπορεί να χωρίζουν τους ανθρώπους. Η ιστορία είναι το θεμέλιο της συλλογικής μας μνήμης, της συλλογικής μας ύπαρξης, της συνύπαρξής μας. Είναι η συγκολλητική ουσία που μπορεί και δένει τους ανθρώπους μεταξύ τους. Διότι η ιστορία δεν είναι μόνο γνώση· είναι συνείδηση, είναι αυτογνωσία -συλλογική και ατομική.
Σε αυτή την εσχατιά της Μεσογείου είναι βαθιά ριζωμένο το πάθος για την ελευθερία. Είναι υπαρξιακά συνυφασμένο με την ίδια την αξία της ζωής. Όσο έσχατος είναι ο θάνατος, άλλα τόσο έσχατη είναι και η υπόθεση της ελευθερίας. Η ελευθερία δεν είναι δίολου μια έννοια θεωρητική, μα μια αξίωση αυτοκαθορισμού, μια αξίωση για ανεξαρτησία. Είναι, όμως, και αξίωση αυτοθέσμισης, όπου το πολιτικό γεγονός αποκρυσταλλώνεται στην αναζήτηση και διαμόρφωση του συλλογικού τρόπου ζωής.
Σε μια εποχή της ήσσονος αντίστασης στην ετερονομία, η μνήμη του παρελθόντος δεν μπορεί από μόνη της να τροφοδοτήσει την πράξη του μέλλοντος: το όραμα είναι η ολοκλήρωση του συλλογικού πολιτισμού. Όραμα που ανασύρει την ελληνικότητα ως ένα τρόπο σκέψης και πράξης, ως ένα τρόπο ζωής που αντιστέκεται σθεναρά στην απαξία, την απολιτικότητα, το μη-ήθος, το μη-αισθητικό.
«Είμαστε ένας λαός, με παλικαρίσια ψυχή, που κράτησε τα βαθιά κοιτάσματα της μνήμης του σε καιρούς ακμής και σε αιώνες διωγμών και άδειων λόγων. Τώρα που ο τριγυρινός μας κόσμος μοιάζει να θέλει να μας κάνει τρόφιμους ενός οικουμενικού πανδοχείου, θα την απαρνηθούμε άραγε αυτή τη μνήμη;
Θα το παραδεχτούμε τάχα να γίνουμε απόκληροι; Δε γυρεύω μήτε το σταμάτημα, μήτε το γύρισμα προς τα πίσω, γυρεύω το νου, την ευαισθησία και το κουράγιο των ανθρώπων που προχωρούν εμπρός.»
Γεώργιος Σεφέρης
