Ήδη από την εποχή των πρώτων φιλοσόφων, υπήρξε ως θέμα συζήτησης η διαδοχή των πολιτευμάτων και το πώς το ένα προκύπτει μέσα από τις συνθήκες που δημιουργούνται από το προηγούμενο. Πιο πρόσφατα, έγινε λόγος για θεωρίες όπως ο διαλεκτικός και ιστορικός υλισμός, ο οποίος βασίζεται στο φιλοσοφικό σχήμα: θέση-αντίθεση-σύνθεση και έδωσε μία νέα προοπτική για την επόμενη φάση της ανθρώπινης ιστορίας στα καπιταλιστικά κράτη της πρώτης νεωτερικότητας.
Λίγο πριν την είσοδο στην χιλιετία μας, ο Ιάπωνας πολιτικός φιλόσοφος, Φράνσις Φουκουγιάμα, θα κηρύξει στο βιβλίο του «Το Τέλος της Ιστορίας και ο Τελευταίος Άνθρωπος» ότι το σύστημα της φιλελεύθερης δημοκρατίας, το οποίο είναι το κυρίαρχο στις περισσότερες χώρες του πλανήτη, θα είναι η τελευταία στάση της πολιτικής ιστορίας της ανθρωπότητας, διότι μεταξύ άλλων αυτός o τρόπος διακυβέρνησης έχει καταφέρει να συνδυάσει την πολιτική και την οικονομική ελευθερία, ενώ σιγά-σιγά προστατεύει μέσω των φιλελεύθερων συνταγμάτων όλο και μεγαλύτερο φάσμα ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Ερχόμενοι στο χαοτικό σήμερα, το οποίο καλούμαστε να ερμηνεύσουμε, ώστε να προχωρήσουμε στο αύριο, ανατρέχουμε στις ιστορικοπολιτικές θεωρίες αυτές, οι οποίες ασκούν ακόμα σημαντική επιρροή στη σύγχρονη πολιτική σκέψη. Το προτσές αυτό προϋποθέτει εκ μέρους μας μία συνολική θεώρηση των αντικειμενικών συνθηκών που επικρατούν σήμερα: πανδημία, αμφισβήτηση της αμερικανικής οικονομικής και πολιτικής κυριαρχίας λόγω της κινεζικής επέλασης, αδυναμία της ΕΕ να παίξει σημαντικό ρόλο στις παγκόσμιες εξελίξεις, όπως μέχρι πρότινος διαδραμάτιζε, όξυνση των οικονομικών ανισοτήτων εξαιτίας της επικράτησης του νέου μοντέλου επιχειρηματία των τεχνολογικών κολοσσών, κλιματική αλλαγή. Κάτω από αυτές τις συνθήκες καλούμαστε να επανανοηματοδοτήσουμε την θέση μας ως πολίτες μίας χώρας και του κόσμου.
Τι σημαίνει αυτό;
Ανεξάρτητα με το τι θα φέρει το μέλλον και ποια ιστορική θεωρία θα αποδειχθεί εύστοχη, εμείς ως ενεργά μέλη της κοινωνίας οφείλουμε να διεκδικήσουμε την πολιτική-δημοκρατική μας συμμετοχή στην εξουσία και να συμβάλλουμε στην συνεχή ανανέωση των προσώπων που εκπροσωπούν τους πολιτικούς θεσμούς. Στην θέση όσων βλέπουν απλά το εκλογικό σώμα μόνο ως ψηφοφόρους (πελατειακές σχέσεις) και καταπατούν το κοινωνικό συμβόλαιο, οφείλουμε να αναδείξουμε ανθρώπους, που θα επιδιώκουν την ευρύτερη συμμετοχή των πολλών στις αποφάσεις καλλιεργώντας την δημοκρατική παιδεία και κουλτούρα των πολιτών.
Στη δεδομένη ιστορική στιγμή αυτό δεν παρατηρείται. Αντίθετα, επικρατεί ένα α-πολιτικό κλίμα, του οποίου το τέρας θρέφεται από την αδράνειά μας, η οποία βολεύει όσους εξουσιάζουν, να το πράττουν απρόσκοπτα. Σε αυτό το σημείο θα κριθεί τι αποτελεί πραγματικά «νέα» συνθήκη στην πολιτική. Ένα γεγονός, μία κίνηση, μία ομάδα ανθρώπων που θα προκαλέσει την ανησυχία όσων κυβερνούν και θα τους υπενθυμίσει σε ποιον οφείλουν να λογοδοτούν.
Πολλοί έχουν ευαγγελιστεί ανά καιρούς ότι αποτελούν το «νέο», που θα φέρει την αλλαγή και την πρόοδο. Εμείς δεν απορρίπτουμε εξαρχής τη δήλωσή τους αυτή και παρόλο που γνωρίζουμε ότι ευλαβικά μιμούνται τις πολιτικές πρακτικές του παρελθόντος, τους δίνουμε τη δυνατότητα να μας την αποδείξουν. Όμως όπως έχει ειπωθεί από τον Μαρξ:
“Η ιστορία επαναλαμβάνεται την πρώτη φορά σαν τραγωδία και τη δεύτερη σαν φάρσα.”.
