Της Ντένη Φούτση
Προσφάτως επισκέφθηκε την χώρα μας ο πρωθυπουργός του Ισραήλ Benjamin Netanyahu προς επικύρωση της σύσφιξης των ελληνο-ισραηλινών σχέσεων με την υπογραφή της συμφωνίας για την κατασκευή του αγωγού φυσικού αερίου East Med. Ο κ. Νetanayhu τελικώς αναγκάστηκε να αποχωρήσει πρόωρα λόγω της μαινόμενης κρίσης με το Ιράν, το οποίο θεωρείται, αφ’ ης της επανάστασης του 1979, από το Ισραήλ, όπως φυσικά και για τις ΗΠΑ, εχθρός και υψίστη γεωστρατηγική απειλή.
Με αφορμή την εν λόγω επίσκεψη και το πλέον ρευστό διεθνές πολιτικό σκηνικό που φαίνεται να αγκαλιάζει τον εγγύς γεωγραφικό χώρο μας και με δεδομένη την σύγκλιση στόχων εξωτερικής πολιτικής ΗΠΑ–Ισραήλ καθώς και την συμμαχική συμπόρευση της Ελλάδος με αυτό το τόξο δυνάμεων, κρίνεται σκόπιμο να δοθεί έμφαση σε μία είδηση προ δύο μηνών, η οποία περιθωριοποιήθηκε–από τα εγχώρια τουλάχιστον μέσα ενημέρωσης -, που, ωστόσο, αποτελεί σημαντικότατη εξέλιξη σε ένα από τα πιο σύνθετα προβλήματα του σύγχρονου διεθνούς γίγνεσθαι : το ισραηλινό-παλαιστινιακό ζήτημα.
Το Νοέμβριο του 2019 ο πρόεδρος Τραμπ δήλωσε επισήμως προς άκραν υποστήριξη του συμμάχου Netanyahu ότι δε θεωρεί τους ισραηλινούς εποικισμούς στην Δυτική Όχθη ως παρανόμους. Αυτή η δήλωση έρχεται με αρμονικότατο τρόπο να συμπληρώσει την προ δύο ετών (Δεκέμβριος του 2017) δήλωση του περί αναγνώρισης της Ιερουσαλήμ ως πρωτεύουσας του Ισραήλ, δήλωση που επισφραγίσθηκε και από την μεταφορά της αμερικανικής πρεσβείας από το Τελ Αβίβ στην τελευταία. Δεν πρόκειται διόλου για μία σπασμωδική πολιτική κίνηση ενός άφρονος προέδρου. Πρόκειται για μία άκρως υπολογισμένη κίνηση, ολοκλήρωση ενός πολυμελετημένου σκέλους της εξωτερικής πολιτικής των ΗΠΑ. Τι και εάν δυναμιτίζονται χρόνια διεθνών διπλωματικών προσπαθειών, αποφάσεις του Συμβουλίου των Ηνωμένων Εθνών, διεθνείς συμφωνίες στις οποίες οι ίδιες οι ΗΠΑ έχουν προσχωρήσει. Μα ποιος αφελής ποτέ πίστεψε ότι η εφαρμογή του διεθνούς δικαίου συνιστά γνώμονα δράσης; Ποιος αφελέστερος πίστεψε ότι μπορεί να αποτελέσει ανάχωμα δράσης;
Και για να ομιλούμε επί πραγματικών δεδομένων, το υπόβαθρο και το στίγμα των συγκεκριμένων πολιτικών κινήσεων κρίνεται ως το εξής: το 1993 με την υπογραφή των ειρηνευτικών συμφωνιών του Όσλο από τον τότε πρωθυπουργό του Ισραήλ, Σιμόν Πέρρες και τον εκπρόσωπο του PLO υπό τις ευλογίες του Προέδρου Κλίντον (Palestinian Liberty Organisation) ορίστηκαν οι Λωρίδα της Γάζας και η εώς τότε κατεχόμενη Δυτική όχθη ως περιοχές υπό την διακυβέρνηση παλαιστινιακής αρχής. Η συμφωνία αυτή υποστηρίχθηκε από τα Ηνωμένα Έθνη προς υλοποίηση του δικαιώματος των Παλαιστινίων στην αυτοδιάθεση και ως θεμέλιο της λύσης των δύο κρατών, ως θεμέλιο, δηλαδή, της μελλοντικής δημιουργίας ενός παλαιστινιακού κράτους. Ωστόσο, οι ισραηλινοί εποικισμοί στη Δυτική Όχθη, οι οποίοι είχαν χαρακτηριστεί στο παρελθόν ως παράνομοι από το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ (συγκεκριμένα με το ψήφισμα UNS446 [1], με 120 ψήφους υπέρ και ΗΠΑ, Βρετανία και Νορβηγία να απέχουν) , παρανομία που αργότερα επικύρωσε και το Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης, δεν έλαβαν τέλος. Αντίθετα, ενισχύθηκαν με κρατική επιχορήγηση. Το ισραηλινό κράτος συστηματικά παρείχε στους πολίτες του δελεαστικές συνθήκες στέγασης στα εδάφη της Δυτικής Όχθης με σκοπό τη δημιουργία πυκνών θυλάκων ισραηλινού πληθυσμιακού στοιχείου. Και ισχυρό ισραηλινό πληθυσμιακό στοιχείο σημαίνει διάσπαση της παλαιστινιακής πληθυσμιακής ενότητας και συνεπώς σαφή υπονόμευση της σύστασης ενός ανεξάρτητου παλαιστινιακού κράτους.
Στο πλαίσιο αυτό, η δήλωση Τραμπ δεν συνιστά αιφνίδια στροφή της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής. Πιο απροκάλυπτη πιθανόν, κατ’ ουσίαν όμως το έδαφος είχε προλειανθεί εξόχως από τον προκάτοχο του κ.Ομπάμα, ο οποίος γνώριζε απλώς να κρατά πιο χαμηλούς τους ίδιους τόνους. To 2011 εξήσκησε το δικαίωμα της αρνησικυρίας (veto) σε ψήφισμα του Συμβουλίου Ασφαλείας με περιεχόμενο την παύση της επέκτασης των εποικισμών, κάτι το οποίο υποτίθεται ότι μέχρι τότε εστερνιζόταν η αμερικανική εξωτερική πολιτική . [2]
Σε κάθε περίπτωση, η κατηγορία του ενός μέρους σε ένα τόσο πολυσύνθετο πρόβλημα, που έχει ανά καιρούς λάβει τόσο τραγικές διαστάσεις, προφανώς δεν μπορεί να ευσταθεί σε όλες τις εκφάνσεις της. Δεν πρόκειται, ωστόσο, για μονομερή επίρριψη ευθυνών ούτε επ’ουδενί για στάθμιση των ανθρώπινων ζωών που έχουν εκατέρωθεν χαθεί. Οι ανθρώπινες ζωές ούτε σταθμίζονται, ούτε αριθμούνται. Αριθμούνται, όμως, και σταθμίζονται και καταγράφονται και δεν πρέπει να λησμονούνται οι κινήσεις αυτών που τόσο προκλητικά συνεχίζουν να διατείνονται ότι δρουν εννόμως με σκοπό την εκδημοκρατικοποίηση και την ειρήνη. Περί αυτού ακριβώς πρόκειται .
[1]http://unscr.com/en/resolutions/446 ( “ Determines that the policies and practices of Israel establishing settlements in the Palestinian territories occupied since 1967 have no legal validity”)
[2]https://en.wikipedia.org/wiki/Draft_United_Nations_resolution_on_Israeli_settlements,_2011Πηγή εικόνων : https://www.vox.com/platform/amp/world/2016/12/30/14088842/israeli-settlements-explained-in-5-charts?fbclid=IwAR3LzTcRLJ8FKvT6r7nM9oxoIVMyfmnGR_codMWyoNEfSqQm6Au2d_6p_ew
