Στις 19/11, η ολομέλεια του ΣτΕ έκρινε ότι οι απαγορεύσεις που επιβλήθηκαν στις υπαίθριες συναθροίσεις τεσσάρων και άνω ατόμων κατά τις ημέρες εορτασμού του Πολυτεχνείου, ορθώς δεν αναστάλθηκαν ως αντισυνταγματικές. Εύκολα μπορεί κανείς να βρει στο διαδίκτυο το σκεπτικό πίσω από την απόφαση, καθώς και τον διάλογο που άνοιξε τις προηγούμενες μέρες μεταξύ συνταγματολόγων (και μη) για την συνταγματικότητα της απαγόρευσης αυτής.
Δεν είναι επί του παρόντος να προβούμε και σε αυτή τη γωνιά σε έλεγχο συνταγματικότητας της απαγόρευσης, ούτε βέβαια έχω και τη νομική επάρκεια για κάτι τέτοιο. Επί του ζητήματος αυτού αποφάνθηκαν τα αρμόδια όργανα. Μπορεί κάποιος να διαφωνεί με την απόφαση αυτή, αλλά δεν μπορούμε να διαφωνούμε για το αν οι νόμοι σε μια δημοκρατία πρέπει να τηρούνται. Ο νόμος μπορεί να είναι (ή να μας φαίνεται) σκληρός, άδικος, παράλογος, ακόμα και αντισυνταγματικός, αλλά οφείλουμε να τον σεβόμαστε μέχρι να καταργηθεί ή να αντικατασταθεί. Βασικός κανόνας της Δημοκρατίας.
Ο πολίτης έχει ελαφρυντικά, τα κόμματα κανένα. Έχοντας θεσμικό ρόλο, δεν επιτρέπεται να παρανομούν με τρόπο τόσο προκλητικό, ακόμα και σε μια τόσο σπουδαία επέτειο. Οι συγκεντρώσεις στην επέτειο του Πολυτεχνείου ήταν μια ευθεία πρόκληση απέναντι στον νόμο, σε ένα παιχνίδι επίδειξης κομματικής ισχύος δια μιας εθιμοτυπικής, υπαρξιακής σχεδόν ανυπακοής. Μα πάνω από όλα, η πολυπληθής απογευματινή συγκέντρωση για τον εορτασμό του Πολυτεχνείου αποτέλεσε πρόκληση απέναντι σε έναν λαό που στερείται πολλά για να πειθαρχήσει στα αναγκαία -σύμφωνα με τις υποδείξεις των ειδικών- μέτρα. Σε έναν λαό που μένει κλεισμένος στο σπίτι, που βλέπει τις δουλειές του να χάνονται, που μέρα με τη μέρα εξαντλείται περισσότερο. Που χάνει ανθρώπους χωρίς να μπορεί να τους αποχαιρετήσει. Που ο πέλεκυς του νόμου πέφτει βαρύς στο κεφάλι του σε κάθε υποψία παρανομίας. Κι όμως ο λαός αυτός είδε εκλεγμένα κόμματα να αδιαφορούν για κάθε μέτρο και να κάνουν αυτό που είχαν προαποφασίσει, με τις ελάχιστες νομικές συνέπειες.
Δεν πρέπει να μας ενδιαφέρει ποιες ήταν αυτές οι πολιτικές δυνάμεις, ούτε καν ο σκοπός τους (απόδοση τιμών στους ήρωες του Πολυτεχνείου ή και διαμαρτυρία απέναντι στη σημερινή κυβέρνηση και τις πρακτικές της). Προσωπικά, δεν με αφορά ούτε αν υπάρχει νόμος (συνταγματικός ή μη) που να απαγορεύει τις πολυπληθείς συναθροίσεις για το συγκεκριμένο διάστημα. Αυτό που με αφορά είναι ότι εν καιρώ πανδημίας, όταν τα καθημερινά κρούσματα κινούνται σταθερά κοντά στα 3.000, όταν οι ΜΕΘ είναι γεμάτες και δεκάδες συμπολίτες μας χάνουν τη μάχη με τον ιό κάθε μέρα, τότε καμιά συνταγματική κατοχύρωση, καμία επέτειος, δεν σου παρέχει το ηθικό δικαίωμα να κατεβάσεις κόσμο μαζικά στους δρόμους. Αυτό που συνέβη ήταν μια εκδήλωση βαθιά αντικοινωνικής συμπεριφοράς, με έναν μανδύα γνήσιας εκπροσώπησης του λαού.
Και στο τέλος της μέρας, συζητάμε για το ποιος κέρδισε ή ποιος έφταιξε λιγότερο. Ποιος ικανοποίησε περισσότερο το κοινό του. Ποιος τέλος πάντων ίδρωσε περισσότερο τη φανέλα σε αυτό το ντέρμπυ μεταξύ των ανυπότακτων αγωνιστών και της σιδερένιας μπότας της νομιμότητας. Σε περίπου δέκα μέρες από τώρα, θα είναι αδιάφορο αν τα κρούσματα αυξήθηκαν ξανά εξαιτίας του συνωστισμού των αστυνομικών ή εξαιτίας όσων συμμετείχαν στην πορεία. Και ο υψηλός συμβολισμός της επετείου χάθηκε σε ένα ανούσιο παιχνίδι εντυπώσεων.
ΥΓ. Με την ευκαιρία, το Πολυτεχνείο δεν είναι μια οποιαδήποτε γιορτή, είναι η γιορτή της Δημοκρατίας. Πρέπει να ενώνει όλους όσους υπερασπίζονται τα δημοκρατικά κεκτημένα και όχι να αποτελεί αφορμή εκφοράς διχαστικού λόγου και αναβίωσης των εμφυλιακών κόμπλεξ.
ΥΓ2. Οι εικόνες μη τήρησης των μέτρων από τους αστυνομικούς, καθώς και εκείνες της ακραίας καταστολής προκαλούν θλίψη και έντονους προβληματισμούς.
ΥΓ3. Το αίτημα των Φοιτητών του 1973 για αναβάθμιση της Παιδείας παραμένει απελπιστικά επίκαιρο. Μας το υπενθυμίζουν καθημερινά οι εικόνες παιδιών που δεν έχουν πρόσβαση από το σπίτι τους σε ηλεκτρονικά μέσα ώστε να συνδεθούν στα εξ αποστάσεως μαθήματά τους.
