Η Χρυσή Αυγή καταδικάστηκε από την ελληνική δικαιοσύνη ως εγκληματική οργάνωση. Περιττή υπενθύμιση – δεν υπάρχει, νομίζω, Ελληνίδα ή Έλληνας που να μην το έχει πληροφορηθεί. Οι προβολείς της επικαιρότητας έχουν εδώ και εβδομάδες στραφεί αλλού. Γι’ αυτό κατά τη γνώμη μου, είναι τώρα η καταλληλότερη στιγμή ώστε ψύχραιμα να (επαν)εξετάσουμε όσα συνέβησαν.
Η απόφαση του δικαστηρίου για τη δίκη της Χρυσής Αυγής αναμενόταν με αγωνία από το σύνολο της κοινωνίας. Η ανακοίνωση της ετυμηγορίας το πρωί της εβδόμης Οκτωβρίου έγινε δεκτή με ζητωκραυγές έξω από το Εφετείο και με έναν αναστεναγμό ανακούφισης από εκατομμύρια πολίτες. Όχι βέβαια από όλους.
Θα συμφωνήσουμε ότι δεν είναι και μικρός αριθμός οι 440.894 ψήφοι με τις οποίες η Χρυσή Αυγή μπήκε στο Κοινοβούλιο το 2012, ούτε βέβαια είναι αμελητέα ποσότητα οι 165.711 (2,93%) ψήφοι που συγκέντρωσε το καλοκαίρι του 2019. Είναι, μάλιστα, αξιοπρόσεκτο το γεγονός ότι η εγκληματική οργάνωση της Χρυσής Αυγής διατήρησε υψηλά τα εκλογικά της ποσοστά ακόμα και μετά τη δολοφονία Φύσσα, η οποία αποτέλεσε και το πιο αποτρόπαιο έγκλημα ανάμεσα σε πολλές άλλες πράξεις βίας.
Όσο, όμως, κι αν θέλουμε να ξεφύγουμε από τον εφιάλτη της Χρυσής Αυγής και της ακροδεξιάς βίας, όσο κι αν βιαζόμαστε να διαγράψουμε από τη μνήμη μας τη χυδαιότητα της επταετούς παρουσίας του νεοναζιστικού κόμματος στο Κοινοβούλιο, θα είναι μεγάλο λάθος αν στρέψουμε το βλέμμα μας αλλού, παριστάνοντας ότι τελειώσαμε τάχα με τον φασισμό.
Πηγή εικόνας: lifo.gr
Οι ψηφοφόροι που για διάφορους λόγους στράφηκαν στη Χρυσή Αυγή, πολλώ δε μάλλον οι νεοναζί του σκληρού πυρήνα, καραδοκούν για μια νέα ευκαιρία. Ο διαρκής αγώνας κάποιων ανθρώπων, η θυσία κάποιων άλλων, η μεταβολή της πολιτικοοικονομικής συγκυρίας και η κοινωνική αφύπνιση και κινητοποίηση, ήταν οι κύριοι λόγοι για τους οποίους η Χρυσή Αυγή έχασε το “ρεύμα” της και έμεινε εκτός Κοινοβουλίου. Αν όμως ξαναέρθουν τα δύσκολα, το σκοτάδι μιας άλλης βαριάς κρίσης, είμαστε βέβαιοι ότι δεν θα εμφανιστεί μια νέα Χρυσή Αυγή η οποία θα θελήσει να εκμεταλλευτεί τη δύσκολη οικονομική/πολιτική/κοινωνική συγκυρία; Και αν εμφανιστεί, με τον μανδύα μάλιστα μιας ακροδεξιάς παράταξης που δεν ασκεί βία στους δρόμους, είμαστε βέβαιοι ότι δεν θα συγκεντρώσει αξιοπρόσεκτα ποσοστά; Συγχωρέστε με, μα δεν πιστεύω ότι ο φασισμός τελειώνει με μία δικαστική απόφαση. Πολύ περισσότερο δεν τελειώνει με βία, ακόμα κι αν αυτή καθαγιάζεται ως βία του πεζοδρομίου απέναντι στην αθλιότητα του νεοναζισμού.
Ο φασισμός ως “ιδεολογία” θα τελειώσει όταν όλοι θα ξέρουν πως κάθε άνθρωπος είναι ίσος με κάθε άλλο συνάνθρωπό του. Όταν το χρώμα, το φύλο, ο σεξουαλικός προσανατολισμός, οι πολιτικές πεποιθήσεις δεν θα στοχοποιούν κανέναν. Όταν ο πατριωτισμός και ο σεβασμός για κάθε πατρίδα, κάθε άνθρωπο θα αντικαταστήσουν το τυφλό μίσος απέναντι σε οτιδήποτε “ξένο”. Όταν οι ιδέες που ξεκίνησαν την τραγωδία του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου θα ανήκουν μόνο στο παρελθόν. Όταν θα καταστεί σαφές σε όλους ότι η αγάπη για την πατρίδα, αυτό το ιερό και αγνό αίσθημα, ούτε μονοπωλείται, ούτε έχει καμία σχέση με την ακροδεξιά νεοναζιστική “ιδεολογία”.
Αυτά όμως δεν κατορθώνονται στις αρένες, με τον τρόπο που λύνουν οι χούλιγκαν τις διαφορές τους. Ο φασισμός τελειώνει στα σχολεία. Αν ξεφύγει από αυτά, διαχέεται παντού και δεν υπάρχει επιστροφή.
Ίσως η σκέψη ότι η παιδεία γιατρεύει πάσαν νόσον να ακούγεται υπερβολικά ρομαντική σε κάποιους. Κάποιοι επιζητούν βία. Ακριβέστερα, βία απέναντι στη βία. Κάτι τέτοιο όμως, αντί να λύνει το πρόβλημα, το οξύνει δημιουργώντας περισσότερο φανατισμό. Δράση, αντίδραση και αντίδραση στην αντίδραση. Ένας φαύλος κύκλος που αναπαράγει τη βία και, μοιραία, συμπαρασύρει τους πολέμιους του φασισμού στο επίπεδο των αντιπάλων τους. Αντίθετα, η παιδεία (σίγουρα όχι στη σημερινή της μορφή) θωρακίζει τον άνθρωπο πριν προσβληθεί από το μικρόβιο του ναζισμού, λειτουργώντας ως φάρμακο. Γιατί τι είναι ο φασισμός, αν δεν είναι ιδεολογική αρρώστια που χρήζει θεραπείας;
Από την άλλη, ο φασισμός ως νοοτροπία (με τον κίνδυνο να κατηγορηθώ για αθέμιτη κατάχρηση και διαστρέβλωση του όρου) αντιμετωπίζεται μόνο με διαρκή, σκληρό εσωτερικό αγώνα. Αυτός ο φασισμός δεν μπαίνει βέβαια στην ίδια ζυγαριά με τον προηγούμενο, αλλά είναι εξίσου επικίνδυνος, μιας και είναι πολύ πιο δύσκολο να ξεριζωθεί από μέσα μας. Θα τελειώσει όταν μάθουμε να μην κρίνουμε με προκατάληψη, να μην αποκλείουμε, να ακούμε κάθε διαφορετική άποψη χωρίς να βάζουμε ταμπέλες και να απαξιώνουμε τον εκφραστή της, να μην δολοφονούμε χαρακτήρες, να μην χαιρόμαστε με τον πόνο του άλλου. Κι αυτά ρομαντικά ακούγονται; Ίσως!
Πηγή εικόνας: ethnos.gr
Ας μην αυταπατώμαστε λοιπόν, ο φασισμός δεν τελειώνει τόσο εύκολα. Οι δυνάμεις που τον εκτρέφουν, καραδοκούν για μια νέα ευνοϊκή συγκυρία που θα τον φέρει ξανά στο προσκήνιο. Ο αντιφασισμός από την άλλη, δεν είναι μόδα, είναι στάση ζωής που απαιτεί διαρκή αγώνα. Είναι χαρμόσυνο το γεγονός ότι μαζικά οι πολίτες και το πολιτικό σύστημα τάχθηκαν απέναντι στον φασισμό τώρα. Με προβληματίζει όμως το ότι στα χρόνια του βαθέος σκοταδιού, όταν οι Χρυσαυγίτες κυκλοφορούσαν στις γειτονιές ασκώντας βία και προσηλυτίζοντας, οι περισσότεροι σιώπησαν και προτίμησαν να κρυφτούν. Εν πάση περιπτώσει, δεν είναι ώρα να αναζητηθούν ευθύνες. Το θετικό τώρα, που η υπόθεση «Χρυσή Αυγή» μοιάζει να κλείνει, είναι ότι τα αντανακλαστικά της κοινωνίας και του πολιτικού συστήματος θα είναι μάλλον πιο γρήγορα σε περίπτωση εμφάνισης ενός ανάλογου μορφώματος ή εκφοράς παρόμοιων ρητορικών μίσους.
ΥΓ. Μια Πολιτεία που αδυνατεί να πετύχει τα αυτονόητα, να αποτρέψει δηλαδή την απόδραση ενός ηγετικού στελέχους της νεοναζιστικής εγκληματικής οργάνωσης, είναι έτοιμη να φέρει την απολύτως αναγκαία μεταρρύθμιση της παιδείας η οποία, μεταξύ άλλων, θα δημιουργήσει τις συνθήκες εξάλειψης του φασισμού; Ας αφήσουμε καλύτερα το ερώτημα αυτό να πλανάται ρητορικά, μιας και η απάντηση του με τρομάζει.
