Είναι δύσκολο να διακρίνει κανείς αν τα γεγονότα της 2ης δεκαετίας του 21ου αιώνα είναι σκηνές ταινίας επιστημονικής φαντασίας ή αν εκκίνησε σιγά σιγά η Αποκάλυψη ή αν άνοιξε ο ασκός του Αιόλου. Τα σημάδια δείχνουν πως το φως στον ορίζοντα τρεμοπαίζει σαν φλογίτσα σε μισοτελειωμένο κεράκι. Αλλά όπως και στο κουτί της Πανδώρας η ελπίδα μένει μέχρι το έσχατο σημείο ζωντανή.
Η είδηση ότι θα ανακοινωθεί η συντέλεια του κόσμου προκάλεσε ανατριχίλα και μόνο σαν σκέψη. Ποιο τέρας, ανθρώπινο ον ή μη, θα μπορούσε να διανοηθεί την εξαφάνιση της ύπαρξης; Χρειάστηκαν αιώνες προσαρμογής στη φύση ώστε ο άνθρωπος να επιβιώσει και να κυριαρχήσει ανάμεσα στα σπονδυλωτά κι ασπόνδυλα κι έπειτα να οργανωθεί σε κοινωνίες. Και μετά από ένα σύντομο χρονικό διάστημα λίγων χιλιάδων χρόνων -ακόμη κι οι δεινόσαυροι χωρίς οργάνωση περισσότερο καιρό έζησαν- είναι έτοιμος με ένα κουμπί να καταστρέψει οτιδήποτε αναπνέει στον πλανήτη. Θυμίζει λίγο πολύ το μικρό παιδί που αμέσως μόλις φτιάξει έναν ψηλό πύργο από τουβλάκια με μια γροθιά τον κατεδαφίζει απλά για να δει την πτώση. Συνεπώς ένα είναι το συμπέρασμα, είτε το μικρό παιδί έχει πολύ νωρίς σατανική συμπεριφορά είτε δυστυχώς ο ώριμος ενήλικας (;) δεν μεγάλωσε ποτέ και «παίζει» με τις τύχες δισεκατομμυρίων ψυχών σαν να είναι πλαστικά σπιτάκια άνευ σημασίας.
Η ανθρώπινη γνώση έχει οπωσδήποτε ξεπεράσει κάθε όριο και εντυπωσιάζει με τα επιτεύγματά της. Τα δεδομένα προκαλούν αισιοδοξία. Το προσδόκιμο ζωής έχει αυξηθεί κατακόρυφα και οι περισσότερες ασθένειες αποτελούν πεδίο νίκης για την ιατρική επιστήμη. Το φεγγάρι τείνει να γίνει το νέο must για τις διακοπές μας και ο Άρης το next big thing. Η Δημοκρατία επικρατεί όλο και πιο έντονα και υπάρχει εξαιρετική πρόοδος στον χώρο των ανθρωπίνων δικαιωμάτων ανά τον κόσμο. Όλα αυτά, όμως, φαίνεται πως δεν αρκούν για να είναι ικανοποιημένη η ηγεσία της παγκόσμιας καταστροφής. Ούτε και με όσα το μέλλον δυναμικά θα μας αφιερώσει.
Από πολλούς οραματιστές η πυρηνική ενέργεια παρουσιάστηκε ως η λύση στο ενεργειακό, με χαμηλό κόστος και υψηλά αποτελέσματα. Στην αντίθετη πλευρά, κάποιοι πιο πονηροί αντιλήφθηκαν την ισχύ αυτής της μορφής παραγωγής ενέργειας για να πυροδοτήσουν ακόμη μεγαλύτερη έκταση γης, ακόμη εκτενέστερη από την Χιροσίμα και το Ναγκασάκι, το Τσέρνομπιλ και την Φουκοσίμα. Και μάλιστα είναι οι ίδιοι που περίτρανα πανηγύρισαν την άγρια επικράτηση εναντίων των Αρίων επειδή ήταν οι χειρότεροι των χειροτέρων. Ο χειρότερος όμως είναι αυτός που επαναλαμβάνει την ιστορία υπό άλλους όρους, με δήθεν άλλα κριτήρια, αλλά με παρόμοιες τακτικές και μεθόδους. Και πάντα η δικαιολογία είναι η προσπάθεια για επίτευξη της ειρήνης, και προφανώς η άμυνα απέναντι στους άλλους τους κακούς.
Η πραγματική επιδημία δεν είναι υγειονομική. Είναι η ανεξέλεγκτη κυκλοφορία του μικροβίου της επιβολής, της κατάκτησης, της χωρίς όρια συσσώρευσης. Μα δεν είναι παράλογο να δείχνουμε με το δάχτυλο αυτόν που επιδιώκει το κέρδος σε όποια πλευρά της ιστορίας κι αν είναι; Δεν νοείται ανθρώπινη δραστηριότητα χωρίς την διάθεση για κέρδος. Και αυτό λογικό. Όλα τα ελεύθερα Συντάγματα ξεκινούν από την αρχή της ελευθερίας και της ισότητας, προγραμματίζοντας πρωτίστως την οικονομική ελευθερία. Οι διασυνοριακές συνθήκες και τα μνημόνια συνεργασίας ωθούν την ανάπτυξη των κλάδων της οικονομίας. Αλλά ακόμη κι αυτό δείχνει ανιαρό σε κάποιους κύκλους. Αποτελεί τερματικό σημείο, έναν βάλτο που μόνο τα όπλα μπορούν να βοηθήσουν. Λες και ζούμε ακόμη στην εποχή του Ναπολέοντα, λες και δεν ζητάμε την ειρήνη, σα να μαθαίνουμε να ζούμε ανάμεσα σε οβίδες και νάρκες.
Περί πολέμου έχουν γραφτεί πολλά. Τόνοι χαρτιού και λίτρα μελανιού έχουν επιστρατευτεί για να αναλύσουν όλες τις πλευρές του, που παλιά ήταν ο κανόνας και πλέον είναι η εξαίρεση. Μόνο που μέχρι τώρα η προηγμένη και ασφαλής Ευρώπη κοιτούσε δήθεν αφ’ υψηλού τις μάχες στην Ανατολή και οπουδήποτε ανά την υφήλιο. Τώρα που ήρθε ξανά η σειρά της να βγει από την βολή της τρομάζει, ενίσταται. Όμως άνθρωποι σκοτώνονται συνέχεια. Και όχι μόνο πολεμώντας, αλλά και λόγω της έξαρσης των εγκληματικών ενεργειών σε εθνικό επίπεδο. Η Ευρώπη νοσεί και δεν παίρνει φάρμακο ειρηνευτικό. Αντίθετα είναι πιο αδύναμη και κατώτερη των περιστάσεων από ποτέ και αφήνει να γίνεται χαλασμός στα κιτάπια της. Ολόκληρο το ιδεώδες που πασχίζει να οικοδομήσει και να εγκαταστήσει τόσες δεκαετίες, χρειάζεται μία μόνο ολιγόμηνη περίοδο που τα ισοπεδώνει όλα και που ύπουλα υποθάλπει τον σκληρό πυρήνα των δικαιωμάτων, των εγγυήσεων και της αξιοπρέπειας των ανθρώπων. Γεγονός καθόλου ασυνήθιστο για την παγκόσμια κοινότητα, η οποία φέρει το δικό της μερίδιο ευθύνης σιωπώντας συχνά και φερόμενη επιπόλαια ή -ακόμη χειρότερα- σαν τον χειρότερο τυχοδιώκτη.
Η πληγή εξαπλώνεται και σαπίζει καθετί υγιές και ανθρώπινο. Όμως δεν είναι μόνο ο πόλεμος. Είναι η καθημερινή βία μεταξύ πολιτών σε «ειρηνικές ζώνες». Γυναικοκτονίες, απαγωγές παιδιών, μαζικές δολοφονίες, τροχαία ατυχήματα κοκ. Γεγονότα που συνιστούν έναν ακήρυχτο και με αμέτρητες απώλειες παράπλευρες ή και ευθείες.
Ίσως το ανθρωπιστικό πνεύμα να αργεί να εδραιωθεί και να γίνει τρόπος ζωής οικουμενικά. Όμως γίνεται όλο και πιο σαφές πως οι εκάστοτε ηγεσίες φέρουν την απόλυτη ευθύνη για τις απαραίτητες ενέργειες και παραλείψεις που θα καταπραΰνουν το παγκόσμιο άχθος και θα διδάξουν τα πλήθη σε ένα ειρηνικό και αλληλέγγυο status. Και αυτό που μένει τελευταίο, είναι πάντα η ελπίδα για καλύτερο μέλλον!
