Οι πιο γνωστοί και πετυχημένοι σκηνοθέτες της εποχής μας (Σπίλμπεργκ, Σκορσέζε, Ταραντίνο, Ντε Πάλμα) δηλώνουν ότι έχουν επηρεαστεί πολύ έντονα από τον Χίτσκοκ. Ο σπουδαίος αυτός σκηνοθέτης με πάνω από 50 ταινίες στο ενεργητικό του είχε την ικανότητα να μετατρέπει ιδιοφυώς ιστορίες σε οπτικά αριστουργήματα. Η συνάντηση στις ταινίες του με τις ασυνείδητες επιθυμίες, τα πάθη, τα απωθημένα, του επέτρεπαν να στήνει παιχνίδια με το μυαλό των θεατών κάνοντας ψυχανάλυση στους χαρακτήρες του. Ο Χίτσκοκ έφτιαχνε διαρκώς ταινίες αλλά πάντα με πρωτότυπο, πολύ ξεχωριστό και προσωπικό ύφος. Όταν ρωτήθηκε τι είναι σημαντικότερο σε μία ταινία απάντησε το εξής: Για να φτιάξεις μία σπουδαία ταινία χρειάζεσαι τρία πράγματα «Το σενάριο, το σενάριο και το σενάριο».
Τι ξέρουμε λοιπόν για τον σπουδαίο Χίτσκοκ που είχε τρεις φοβίες: την αστυνομία, τα αυγά, και την θέα της εγκύου συζύγου του; Το πάθος του ήταν τα θρίλερ και δη τα ψυχολογικά ενώ φρόντιζε πάντα να μεταδίδει πολύ έντονα τον τρόμο. Είναι ο πιο επιτυχημένος σκηνοθέτης στο IMDb αφού στη λίστα των 250 καλύτερων ταινιών όλων των εποχών 9 ταινίες του έχουν θέση.
Ο Άλφρεντ Χίτσκοκ γεννήθηκε σαν σήμερα το 1899 στην Αγγλία. Η πρώτη του δουλειά του είναι το 1920 σε ένα κινηματογραφικό στούντιο του Λονδίνου με αρμοδιότητα τον σχεδιασμό τίτλων για ταινίες. Δύο χρόνια αργότερα αντικαθιστά έναν άρρωστο σκηνοθέτη, οι παραγωγοί εντυπωσιάζονται από τις ικανότητές του και του αναθέτουν την πρώτη ταινία.
Τη δεκαετία του ’30 γυρίζει πολλές ταινίες, καθιερώνεται στο σύστημα και έχοντας φήμη στην Αγγλία, το 1939 – με το ξεκίνημα του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου – μετακομίζει στην Αμερική για να δοκιμάσει την τύχη του στο Χόλιγουντ. Εκεί όμως τα πράγματα δεν είναι εύκολα. Όλα τα στούντιο αρνούνται να συνεργαστούν μαζί του θεωρώντας ότι δεν έχει μέλλον. Μόνο ένας παραγωγός συνάπτει μαζί του συμβόλαιο και του αναθέτει να γυρίσει τη «Ρεβέκκα» το 1940 η οποία κέρδισε το Όσκαρ Καλύτερης Ταινίας.Ύστερα άρχισε μία εικοσαετία απίστευτης παραγωγικότητας για τον Χίτσκοκ γυρίζοντας συνολικά 25 ταινίες, η μία πιο σπουδαία από την άλλη.
Ο Χίτσκοκ φημιζόταν για την τεχνοτροπία του και για τα στοιχεία που χρησιμοποιούσε σε κάθε ταινία. Όλες οι υποθέσεις σχετίζονταν με κάποιο φόνο ενώ είχε αδυναμία στις ξανθιές πρωταγωνίστριες.Σχεδόν πάντα θα βρούμε σκηνή κυνηγητού, ανθρώπους που συλλαμβάνονται ή κατηγορούνται άδικα, φώτα που δημιουργούν σκιές, πλάνα σε σκάλες, μυστηριώδεις συζητήσεις σε τρένα, κοντινά πλάνα σε ρολόγια, εξαιρετικά ρούχα από την ενδυματολόγο Edith Head (που τιμήθηκε με 8 Όσκαρ), περίφημα cameos του σε βωβούς ρόλους, αγωνιώδη αποκορυφώματα (climax) και καδραρίσματα με βαθιά εστίαση για τη μεγιστοποίηση του τρόμου. Ενώ η κοινή λογική λέει ότι για να δημιουργηθεί suspense πρέπει να αποκρύψεις στοιχεία από τον θεατή ο Χίτσκοκ αποφάσιζε να δίνει πολλές πληροφορίες στο κοινό. Αρκετά παράδοξη τεχνική αλλά αυτός ήταν που τελικά ονομάστηκε “Master of Suspense”
Το 1948 γυρίζει την πρώτη έγχρωμη ταινία του τον «Βρόγχο» πειραματική και κοινωνική, πολύ μπροστά για την εποχή της. Η πρωτοποριακή τεχνική του Χίτσκοκ (χρήση μόνο μίας κάμερας, έλλειψη μοντάζ, μεγάλης διάρκειας λήψεις, τολμηρές απόψεις, υπόνοια ομοφυλοφιλίας των χαρακτήρων, αναφορές σε Ντοστογιέφσκι και Νίτσε) έγραψαν ιστορία και σηματοδότησαν μία νέα – πολύ παραγωγική – δεκαετία.
Στο καλύτερο σημείο της καριέρας του το 1960 γυρίζει το τολμηρό «Ψυχώ» που κάνει πρεμιέρα στη Νέα Υόρκη. Αποδίδει τον τρόμο καλύτερα από ποτέ αποδεικνύοντας – πια σε όλους – την πολύ ξεχωριστή σκηνοθετική του ματιά, υπερβαίνοντας υφιστάμενους κανόνες και θέτοντας νέους, δικούς του. Η περίφημη σκηνή του μπάνιου διαρκεί 3 λεπτά, έχει 52 cuts ενώ χρειάστηκαν 78 λήψεις για να επιτευχθεί το επιθυμητό αποτέλεσμα. Ο Χίτσκοκ φοβούμενος μη μάθει κανείς το ανατρεπτικό τέλος της ταινίας (ίσως το καλύτερο plot twist στην ιστορία του σινεμά) πήρε τα μέτρα του. Προσπάθησε να αγοράσει όλα τα αντίτυπα του ομώνυμου βιβλίου, ενώ όσοι δούλεψαν στο συνεργείο υπέγραψαν συμβόλαιο εχεμύθειας. Το ενδιαφέρον λοιπόν για τη μυστηριώδη ταινία κορυφώθηκε με αποτέλεσμα πάνω από 30 εκατομμύρια θεατές να τη δουν. Το 2001 η Αμερικανική Ακαδημία Κινηματογράφου κατέταξε το Ψυχώ ως το καλύτερο θρίλερ όλων των εποχών.
Ο Χίτσκοκ προτάθηκε πέντε φορές για Όσκαρ Σκηνοθεσίας και τρεις φορές για βραβείο στις Κάννες αλλά δεν κατάφερε να κερδίσει ποτέ. Το 1979 η Ακαδημία αναγνωρίζοντας την προσφορά του στην έβδομη τέχνη τον τιμά με το “Lifetime Achievement”. Ο Χίτσκοκ παραλαμβάνει το βραβείο με το μικρότερο λόγο στην ιστορία των Όσκαρ «Thank You». Αργότερα αστειευόμενος με τους φίλους του είπε ότι τώρα, αφού πήρε το βραβείο, ο θάνατός του ήταν πολύ κοντά. Ένα χρόνο αργότερα, στις 29 Απριλίου του 1980 αφήνει την τελευταία πνοή του.
Ο σκηνοθέτης αυτός συζητιέται μέχρι σήμερα. Η διάσταση του έργου και η προσφορά του στο σινεμά ανεκτίμητη. Ο δάσκαλος Χίτσκοκ αποτελεί πηγή έμπνευσης για πολλούς καλλιτέχνες και θα εξακολουθεί να αποτελεί όσο εμείς βλέπουμε τις ταινίες του και μιλάμε γι’ αυτόν. Και αυτό γιατί οι ταινίες του παραμένουν εξαιρετικά ενδιαφέρουσες, πρωτότυπες, συναρπαστικές και αξεπέραστες παρά τις πολλές δεκαετίες που έχουν περάσει.Η φήμη θα τον ακολουθεί για πάντα και θα έχει μεγαλύτερη ίσως αξία από τα βραβεία και τις διακρίσεις που δεν πήρε ποτέ…
10 ταινίες του που προτείνουμε:
Rebecca (1940)
Shadow of a Doubt (1943)
Notorious (1946)
The Rope (1948)
Strangers on a Train (1951)
Rear Window (1954)
Dial M for Murder (1954)
Vertigo (1958)
North by Northwest (1959)
Psycho (1960)
Πηγή φωτογραφιών: www.imdb.com και www.amazon.com
