Μια χρονιά με αξιόλογες επιλογές για κάθε γούστο
Αυτό ήταν για ακόμα μια φορά σινεφίλοι και σινεφίλες. Το 2023 ήταν μια εξαίσια χρονιά για τον κινηματογράφο, μια χρονιά στην οποία υπήρχαν αξιόλογες επιλογές για όλες τις προτιμήσεις. Πιο κάτω θα βρείτε μερικές από τις αγαπημένες μου που κρατάω από όλη τη διάρκεια της χρονιάς, με μόνο όρο να βγήκαν σε ευρεία διανομή στις αίθουσες στο έτος 2023. Για αυτό το λόγο ταινίες που παίχτηκαν στις Νύχτες Πρεμιέρας ή και στο εξωτερικό ήδη από την προηγούμενη χρονιά, αναφέρονται εδώ, ενώ ο νέος Μιγιαζάκι ή ο νέος Λάνθιμος που by the book θα έρθουν στα μέρη μας το 2024, θα αξιολογηθούν στη λίστα του επόμενου χρόνου. Πάμε να δούμε λοιπόν τι είδαμε όλη τη χρονιά που μας πέρασε στη μεγάλη οθόνη:
10. The Whale
Αμφιταλαντεύτηκα ιδιαίτερα ανάμεσα στο The Whale και το Killers of the Flower Moon για μια θέση στη δεκάδα, είναι δύο ταινίες στις οποίες αφιέρωσα νωρίτερα μες στη χρονιά ιδιαίτερο αφιέρωμα. Η ποιότητά αμφοτέρων τους ήταν αρκετά υψηλή, στο μεταίχμιο μεταξύ εμπορικού και auteur κινηματογράφου που βαδίζουν οι δημιουργοί τους. Στις λεπτομέρειες βρήκα το The Whale πιο ενδιαφέρον, πιο λιτό και μια από τις πρώτες και πιο αναπάντεχες επιτυχίες της χρονιάς που φεύγει. Επίσης χάρισε στον συμπαθέστατο Fraser το δίκαιο Όσκαρ Α’ ανδρικού, οπότε αξίζει μια αναφορά περισσότερο ίσως από το Killers, μια λιγότερο δυνατή στιγμή δεδομένης της φιλμογραφίας του μεγάλου Σκορτσέζε.
9. The Banshees of Inisherin
Το Banshees είναι μια ταινία που έναν χρόνο σχεδόν μετά ακόμα δυσκολεύομαι να συνειδητοποιήσω τη δυναμική της. Είναι ασφαλές να πούμε πια πως ο «θεατρικός» Martin McDonagh έχει καθιερωθεί με ένα ιδιαίτερο μείγμα μαύρης κωμωδίας και δράματος χαρακτήρων, οπότε η φετινή του ταινία, μια διαμάχη μεταξύ δύο θερμοκέφαλων φίλων με φόντο τον ιρλανδικό εμφύλιο, ήταν μια ευχάριστη προσθήκη στη φιλμογραφία του. Αν προσθέσουμε την ομορφιά των ιρλανδικών τοπίων και την ανάμειξη μυθολογικών στοιχείων στην εξίσωση, μπορούμε να «συγχωρέσουμε» διάφορες αδυναμίες της ταινίας, όπως το ασαφές φινάλε της. Έχουμε ανάγκη και από αυτές τις ταινίες. Ο “indie” κινηματογράφος είναι εδώ και είναι ομορφότερος από ποτέ.
8. The Hunger Games: A Ballad of Songbirds and Snakes
Εν έτει 2023 δεν νομίζω ότι υπήρχε άνθρωπος που να πόνταρε ότι μπορεί ακόμα να βγει καλό Hunger Games, πολλώ δε μάλλον καλό prequel. Δεν έχει κυλίσει τόσο πολύ νερό στο αυλάκι από το Mockingjay του 2016, ώστε η νοσταλγία να κάνει τα μαγικά της, ενώ αντίστοιχες προσπάθειες όπως το Fantastic Beasts έχουν ήδη στην καλύτερη ξεχαστεί. Το Ballad of Songbirds and Snakes είναι μια εξαίρεση σε έναν πολύπαθο κανόνα, ένα prequel με δική του φωνή και λόγο ύπαρξης, που σε κάνει να ξεχάσεις τα φαντασμαγορικά παιχνίδια και να επιστρέψεις στον πυρήνα της δυστοπικής ιστορίας. Επίσης, στοιχειωτικό soundtrack.
7. Anatomy of a Fall
Η γαλλική ταινία της χρονιάς ήταν κάτι πολύ περισσότερο από ένα μυστήριο, ή μια ταινία δικαστικής αίθουσας. Είναι μια σύγχρονη καφκική δίκη, ένα οικογενειακό δράμα και μια μελέτη πάνω στη ζήλεια και την θλίψη, σε όλους τους λόγους που μπορεί να οδηγήσουν έναν άνθρωπο στο θάνατο, στη δολοφονία ή κάπου στα θολά νερά ενδιάμεσα. Περιλαμβάνει στιγμές που σου σφίγγουν το στομάχι, μία από τις πιο ενοχλητικές μελωδίες που μπορούν να κολλήσουν στο μυαλό σου και ένα χιονισμένο τοπίο απευθείας βγαλμένο από κλειστοφοβικά θρίλερ. Επίσης σε ανύποπτο χρόνο αναφέρει τον Stephen King, το οποίο από μόνο του είναι λόγος να το προσθέσω σε αυτή τη λίστα.
6. Past Lives
Μετά το “Before” Trilogy του Richard Linklater, μετά τον Γούντι Άλεν που ουκ ολίγοι προσπάθησαν να μιμηθούν με την ακαταμάχητη συνταγή ενός ζευγαριού που περπατά σε μια πόλη και φιλοσοφεί τη ζωή και τον έρωτα, έρχεται το νοτιοκορεάτικο Past Lives. Στις Περασμένες Ζωές το ζεστό κι ευχάριστο συναίσθημα δίνει τη θέση του στις σαφώς πιο ρεαλιστικές άβολες σιωπές, τις ματιές που μετανιώνουν για χαμένες ευκαιρίες και για όλα αυτά που σε μια άλλη ζωή, με μια άλλη ρίψη του ζαριού της τύχης θα μπορούσαν να είχαν γίνει. Μια ταινία και ένα συναίσθημα που είχαμε ανάγκη να βιώσουμε και δεν το γνωρίζαμε.
5. John Wick 4
Ο John Wick για τέσσερις ολόκληρες ταινίες σου υποσχόταν ασταμάτητη δράση από το πρώτο λεπτό μέχρι το τελευταίο και σου παρέδιδε ακριβώς αυτό. Οι ιστορίες εκδίκησης έφτασαν το αποκορύφωμά τους με την τελευταία προσθήκη της σειράς, όπου υπήρξε πιο ώριμος και πιο ευάλωτος από ποτέ. Είναι μια τελεία που θα ήταν ιδανικό να παραμείνει έτσι, αντί να μετατραπεί σε αποσιωπητικά, σε αναμονή μιας ακόμα συνέχειας που πλέον αναπόφευκτα θα φαντάζει ανούσια. Σε μια εποχή παντοδυναμίας του Tom Cruise, ο Keanu Reeves μπορεί να το πάρει πάνω του ότι τουλάχιστον για φέτος έδωσε την καλύτερη ταινία δράσης της χρονιάς.
4-3. Barbenheimer
Η καλοκαιρινή έκρηξη που καθόρισε το μάρκετινγκ των επόμενων ετών δεν θα μπορούσε να λείπει από μια τέτοια λίστα. Παρόλα αυτά πρέπει να ξεκαθαρίσω ότι αν μιλούσαμε με με καθαρά αφηγηματικά κριτήρια, μόνο η μία από τις δύο ταινίες θα έβρισκε τη θέση της εδώ. Η Barbie πρόσφερε μια οπτικά εντυπωσιακή αλλά λιγότερο ουσιαστική σάτιρα που στο τέλος της ημέρας πρόσφερε πάντως τη διασκέδαση που ο καθένας περιμένει από ένα blockbuster του καλοκαιριού. Το Oppenheimer από την άλλη ήταν απόδειξη φόρμας για τον Christopher Nolan, μια εκκωφαντική οπτικοακουστική εμπειρία με συγκινητικά επίκαιρους προβληματισμούς. Από την όποια ανώφελη σύγκριση μεταξύ των δύο, ξεκάθαρος νικητής ήταν στο τέλος η ίδια η τέχνη του κινηματογράφου που αναζωογονήθηκε οικονομικά και ένωσε σε μία μοναδική εμπειρία τα πλήθη που τα τελευταία χρόνια βρίσκουν ολοένα και σπανιότερα την ανάγκη να συρρεύσουν σε μια κινηματογραφική αίθουσα με τον τρόπο που το βίωναν στο παρελθόν.
2. Leave the world behind
Ο Sam Esmail, δημιουργός της cyber noir υπερεπιτυχημένης σειράς Mr. Robot, επέστρεψε με ένα πολύ πιο περιορισμένο θρίλερ δύο οικογενειών που ανακαλύπτουν τον κόσμο στις αμέσως επόμενες μέρες μετά από κάποιου είδους τεχνολογικό Αρμαγεδδώνα. Το Leave the World Behind επαναφέρει τα καλύτερα (και για κάποιους χειρότερα) στοιχεία του, δηλαδή καλογραμμένους και στοχαστικούς διαλόγους στον απόηχο των καταστροφικών γεγονότων που τους εμπνέουν, τα οποία απεικονίζονται με τρόπο σαφώς πιο διεκπεραιωτικό σε σχέση με τις προσδοκίες σου. Στις καλύτερες στιγμές του, ιδιοφυές. Στις χειρότερες, κάπως κουραστικό. Σε κάθε περίπτωση διχαστικό και ως εκ τούτου ενδιαφέρον. Το αγάπησα με τον τρόπο που αγάπησα το Don’t Look Up πριν από λίγα χρόνια, δηλαδή συνειδητοποιώντας παράλληλα όλους τους λόγους για τους οποίους κανείς θα μπορούσε να το αντιπαθήσει. O Esmail έχει έρθει για να μείνει και η ταινία του είναι ένα διαμαντάκι στην υποβαθμισμένη αρένα των πρωτότυπων ταινιών Netflix.
1. Spiderman: Across the Spider-Verse
Πριν από λίγα χρόνια, όταν το BoJack Horseman έριχνε φινάλε, σκέφτηκα για πρώτη φορά ότι όποιος υποτιμάει ακόμα την τέχνη του animation τη σήμερον ημέρα, θεωρώντας την κάτι το παιδικό, ίσως έχει να χάσει τη σημαντικότερη τηλεοπτική σειρά της χρονιάς. Σε αντίστοιχο επίπεδο φέτος, με δεκάδες πανέμορφα καρέ να εναλλάσσονται μπροστά στα μάτια μου ένιωσα πως αυτή η τέχνη είναι πλέον σε θέση να μας χαρίσει τη μία στιγμή αχαλίνωτης διασκέδασης μετά την άλλη. Και πάνε πολλά χρόνια που παρά τη μεγάλη μου αγάπη για το υπερηρωϊκό είδος, δεν αποδίδω τις πρώτες θέσεις της ετήσιας λίστας σε αυτές τις ταινίες, αλλά σε ό,τι με εξέπλησσε θετικά με πιο χαμηλών τόνων μέσα. Με πάσα ειλικρίνεια όμως δεν είδα τίποτα που να αξίζει τη θέση αυτή παραπάνω από το Spider-Verse για φέτος. Όποιος σνομπάρει αυτή την ταινία χάνει πιθανότατα την καλύτερη κινηματογραφική εμπειρία της χρονιάς.
