Για τη μαγεία των Χριστουγέννων είναι πολύ εύκολο να γίνει λόγος και να γραφτούν και να ακουστούν πολλά σε περίοδο ειρήνης. Το δύσκολο είναι να εντοπίσει κανείς λίγη από αυτή τη γιορτή σε καταστάσεις εμπόλεμες, όπου ο θάνατος δίνει και παίρνει, η ζωή χάνει κάθε ίχνος αξιοπρέπειας, ο άνθρωπος μετατρέπεται σε κτήνος.
Ο Α’ Παγκόσμιος πόλεμος ήταν ο πιο αιματηρός στην μέχρι τότε ιστορία, με τις νέες τεχνολογίες και την επιστράτευση της επιστήμης να δίνουν λύσεις για μαζικές καταστροφές και εξόντωση του εχθρού. Μόλις τον πρώτο χρόνο του πολέμου, όχι πολύ καιρό μετά την έναρξή του, συνέβη κάτι το εντελώς απρόσμενο, δεδομένης της έντασης και της βιαιότητας που κυριαρχούσε.
Ανάμεσα στα χιλιάδες βλήματα που ρίπτονταν εκατέρωθεν, οι Γερμανοί στρατιώτες κατά το έθιμο της χώρας τους στόλισαν δέντρο και τραγουδούσαν τα κάλαντα. Απέναντι, οι στρατιώτες των δυνάμεων της Αντάντ, Γάλλοι και Βρετανοί τους μιμήθηκαν στις δικές τους γλώσσες, ενώ και οι δύο πλευρές άρχισαν να στέλνουν ευχές η μία στην άλλη, μέχρι που κατέληξαν (κατόπιν συζήτησης των εκπροσώπουν τους) να βρίσκονται όλοι μαζεμένοι. Η μάχη είχε διακοπεί και επικρατούσε πανδαιμόνιο τραγουδιών, συζητήσεων και ανταλλαγών ευχών σε διαφορετικές γλώσσες. Επιπλέον, επετράπη με αυτόν τον τρόπο και στα δύο στρατόπεδα να περιποιηθούν τους τραυματίες τους και να θάψουν τους νεκρούς τους.
Η παράδοση θέλει τους Γερμανούς να παίζουν τελικά και ποδόσφαιρο με τους Αγγλογάλλους, γεγονός που αμφισβητείται έντονα στην ιστορική κοινότητα. Ωστόσο η επικρατούσα θεωρία υποστηρίζει ότι όντως έγινε αγώνας ποδοσφαίρου έξω από τα χαρακώματα. Η ανακωχή αυτή ξεκίνησε από ένα μικρό σημείο του μετώπου, και στο τέλος έγινε ολική παύση πυρών και προσωρινή ειρήνη. Παράλληλα, οι φαντάροι συζητούσαν και μοιράζονταν τσιγάρα, εφημερίδες, φαγητό και άλλα διάφορα καθημερινά πράγματα κοινά σε όλους, ανεξαρτήτως έθνους (!).
Σαν περιστατικό δεν επαναλήφθηκε ούτε σε άλλες μεγάλες εορτές όπως το Πάσχα, ούτε το επόμενο έτος ούτε ξανά μέχρι το τέλος του πολέμου. Αξιοσημείωτη δε, είναι και η έντονη αποδοκιμασία των ανώτερων αξιοματικών τόσο των Κεντρικών Δυνάμεων όσο και της Αντάντ στην μικρή διακοπή του πολέμου, καθώς αργότερα έγιναν πολύ πιο αυστηροί σε θέματα υπακοής. Λέγεται μάλιστα πως κι ο Αδόλφος Χίτλερ, νέος τότε δεκανέας ακόμη στο αξίωμα, εξέφρασε με πολύ αιχμηρό τρόπο την διαφωνία του σε αυτού του είδους την “ανυπακοή”. Λογικό συνεπώς ήταν, να ακολουθήσουν πολλές κυρώσεις στους “στασιαστές” των Χριστουγέννων του 1914.
Βέβαια, είχαν προηγηθεί προτάσεις σε διάφορους χώρους (λχ στη Γερουσία των ΗΠΑ) από σπουδαίες προσωπικότητες, όπως ο Πάπας Βενέδικτος ο 15ος σε αρκετές κυβερνήσεις χωρών εμπλεκόμενων στον πόλεμο, αλλά και από λιγότερο σημαντικά πρόσωπα.
Η τεράστια σημασία της περίφημης αυτής ανακωχής έγκειται ακριβώς στο ότι ήταν τόσο εκκωφαντική, περισσότερο από την ισχύ των πολυβόλων, που τρόμαξε σύσσωμη τη στρατιωτική ηγεσία και την ανάγκασε να δράσει σαν να αιφνιδιάστηκε από κάποια καινούργια κι επικίνδυνη απειλή. Πράγματι, ο κίνδυνος του ερχομού της ειρήνης ταράζει τα νερά σε μεγαλύτερο βαθμό από μια επερχόμενη καταστροφή που εν προκειμένω, ήταν και σίγουρη. Θα πει όμως κάποιος δύσπιστος: “Μα καλά, χρειάζεται να είναι Χριστούγεννα για να σταματήσουν οι εχθροπραξίες;” . Οπωσδήποτε όχι. Από την άλλη όμως τέτοιου είδους μικρές στιγμές γίνονται η αφορμή να διαδωθεί το πνεύμα ομόνοιας και η αλλυλεγγύη, που ακόμη και σε περιόδους ειρήνης είναι δυσεύρετα. Άλλωστε αν επικρατούσαν οι πανανθρώπινες αξίες και αυτό ακριβώς το πνεύμα δεν θα υπήρχαν πιθανότητες για άρση της ομαλότητας και της ειρήνης..
Είθε 100 και πλέον χρόνια μετά την ανακωχή του ‘14, να γίνει αυτού του είδους η αντίδραση κανόνας, και να αναζητάται η ενότητα κι όχι ο διχασμός, η συμφιλίωση κι όχι η απομάκρυνση, να ψάχνουμε τον άνθρωπο κι όχι την απάνθρωπη πλευρά του.
Πηγές
www.mixanitouxronou.gr : Η ανακωχή των Χριστουγέννων. Σύνδεσμος: https://www.mixanitouxronou.gr/anakochi-ton-christougennon-otan-fantari-agnoisan-tous-stratigous/
www.sansimera.gr : Χριστούγεννα στα χαρακώματα, Σύνδεσμος: https://www.sansimera.gr/articles/371
Cnn Greece : Χριστούγεννα στα Χαρακώματα, Όταν η “Άγια Νύχτα” σταμάτησε τον πόλεμο. Σύνδεσμος: https://www.cnn.gr/focus/story/294946/xristoygenna-ston-a-pagkosmio-polemo-otan-i-agia-nyxta-stamatise-prosorina-tin-aimatoxysia
