Γράφει ο Άλκης Νικομάνης.
Θυμάστε το καλοκαίρι που ξεκίνησε το Stranger Things και έκανε τους θεατές του να διπλοκοιτάζουν τα άδεια δωμάτια του σπιτιού τους όταν είχε πέσει το σκοτάδι; Μπορεί να μοιάζει σα να έχει περάσει μια αιωνιότητα, αλλά αυτό συνέβη μόλις έξι χρόνια πίσω. Σε μια εποχή που νοσταλγούμε ήδη και μιλάμε για αυτή μέσα από ένα ρομαντικό πρίσμα, όπως μιλούν άλλοι για τα ‘80s, τη χιλιοτραγουδισμένη δεκαετία στην οποία διαδραματίζεται η σειρά.
Η νοσταλγία της δεκαετίας του ’80 δεν είναι καινούριο φαινόμενο. Για την ακρίβεια, τροφοδοτεί διαρκώς την κινηματογραφική βιομηχανία της Αμερικής εδώ και σχεδόν μια δεκαετία. Περισσότερο από ποτέ, θα έλεγα, από τη μέρα που το φαινόμενο Stranger Things προσγειώθηκε στις οθόνες του κόσμου και διέδωσε από στόμα σε στόμα το Netflix, τον κολοσσό του streaming που σήμερα αντιμετωπίζει τη μεγαλύτερη κρίση του.
Τι είναι το Stranger Things;
Το ST των αδερφών Duffer ήταν μια απλή και σαγηνευτική ιδέα, αν και όχι ολότελα πρωτότυπη. Αφηγείται την ιστορία μιας μικρής πόλης, του Hawkins, καθώς οι κάτοικοί της έρχονται αντιμέτωποι με μια σειρά από μυστήρια, κυβερνητικές συνωμοσίες και εισβολές φανταστικών πλασμάτων. Μια παρέα παιδιών με ζωηρή φαντασία, και μια παρέα εφήβων πρέπει να συνεργαστούν με τους λίγους ενήλικες που είναι πρόθυμοι να τους ακούσουν για να ξετυλίξουν το κουβάρι του μυστηρίου και να σώσουν τους αγαπημένους τους. Στο επίκεντρο βρίσκεται η αμερικανική επαρχία, ένα σκηνικό με απερίγραπτη γοητεία και μυστήριο που εξακολουθεί να εμπνέει πένες να υμνήσουν τις ιδιαιτερότητές της και να σατιρίσουν τα κακώς κείμενά της. Με λίγα λόγια: αγνή διασκέδαση για όλη την οικογένεια. Όπως το κάνανε οι ταινίες του ’80 ενδεχομένως.
Δεν είναι δύσκολο να εντοπίσει κανείς, ήδη από την περιγραφή, ποιες είναι οι βασικές επιρροές του Stranger Things. Μια σειρά από εικόνες που «κάπου έχουμε ξαναδεί», αναφορές, αντικείμενα και τραγούδια παρελαύνει μπροστά από τις οθόνες μας σε όλη την πορεία της σειράς. Η ίδια η ιστορία του είναι σαν φόρος τιμής στους μεγάλους «παραμυθάδες» που αναδύθηκαν μέσα από εκείνη τη δεκαετία, ιδιαίτερα τον Steven Spielberg, τον George Lucas και τον Stephen King, σε έναν κόσμο που δείχνει να τους χωράει όλους, και κάθε γωνία θα μπορούσε να φιλοξενεί πλάσματα και χαρακτήρες που αγαπήσαμε μέσα από το έργο τους.
Ο Ε.Τ ο εξωγήινος, η παρέα του Breakfast Club, τα Goonies, τα τέρατα του H.P. Lovecraft, οι Losers και ο κλόουν Pennywise είναι λίγα μόνο από τα πλάσματα που θα μπορούσαν να εμφανιστούν ανά πάσα στιγμή δίπλα στους πρωταγωνιστές μας και να «ταιριάξουν» στο ίδιο αφηγηματικό σύμπαν.
Στοίχημα 1: Είναι η νοσταλγία αρκετή;
Δεν υπάρχει η παραμικρή αμφιβολία ότι η σειρά αξίζει τους επαίνους που έχει λάβει, και είναι μια από τις σταθερά αρτιότερες σειρές που συνεχίζονται μέχρι σήμερα. Είναι όμορφο, είναι απλό, έχει σχεδιαστεί για να απευθυνθεί στο ευρύ κοινό. Είναι μυθοπλασία του φανταστικού στα καλύτερα της. Αλλά οι απαιτήσεις έχουν αλλάξει.
Με την τρίτη σεζόν του, το Stranger Things επιχείρησε να διευρύνει το σύμπαν του εμφανίζοντας για πρώτη φορά τους σοβιετικούς επιστήμονες, έναν αρκετά στερεότυπο εχθρό των ψυχροπολεμικών δραμάτων της εποχής. Στην τέταρτη, από τις πέντε καθώς λέγεται σεζόν της, το Stranger Things καλείται να αποφύγει τα χιλιοπαιγμένα και να χτίσει την ιδιαίτερη ταυτότητά του. Να ξεπεράσει την αρχική εικόνα στη συνείδηση ενός θεατή, ότι «είναι εκείνη η σειρά που μοιάζει με κάτι άλλο» και να φέρει τη δική του αξιομνημόνευτη ιστορία σε κλιμάκωση. Οι χαρακτήρες και τα γνωρίσματα, έστω κι αν ξεκίνησαν σαν φόρος τιμής στη διάσημη δεκαετία, έστω κι αν έχουν τις ρίζες τους σε άλλα διάσημα έργα της λογοτεχνίας ή του κινηματογράφου, δεν χρειάζεται να ακολουθήσουν τα κλισέ μέχρι τελείας.
Στοίχημα 2: Να διατηρήσει τις σύγχρονες προβληματικές
Όσο κι αν οι Duffer Brothers εμπνέονται από τη δεκαετία του ’80, τα σημερινά ζητήματα φαίνεται πως δεν τους αφήνουν ασυγκίνητους. Μέσα σε αυτό τον πολύχρωμο καμβά από μια εποχή που στο κάτω-κάτω δεν υπήρξε ποτέ έτσι ακριβώς, προσθέτουν πινελιές από τον κόσμο μας. Υπάρχουν αρνητικά στοιχεία της αμερικάνικης (και όχι μόνο) επαρχίας που ενδεχομένως, μακριά από τα μεγάλα αστικά κέντρα, παραμένουν ζωντανά μέχρι σήμερα. Ρατσισμός, γειτονική αδιακρισία, κατάθλιψη, ζητήματα σεξουαλικότητας είναι κάποιοι από τους τόνους που εντάσσονται στην αφήγηση, ενώ σε ένα έργο της δεκαετίας εκείνης, θα κρύβονταν επιμελώς κάτω από το χαλί και μακριά απ’ τις οθόνες. Το δεύτερο στοίχημά του Stranger Things είναι να διατηρήσει την ισορροπούσα ταυτότητά του ως μια ιστορία που διαδραματίζεται μεν σε άλλη εποχή, είναι όμως γραμμένη σήμερα, για ένα κοινό που ζει στο σήμερα.
Στοίχημα 3: Ο πόλεμος των συνδρομητικών
Το Stranger Things υπήρξε ναυαρχίδα του Netflix σε μια απλούστερη εποχή. Τότε που το τελευταίο ήταν ο αδιαμφισβήτητος κυρίαρχος στο χώρο του streaming και παρουσίαζε με μεγάλη συχνότητα εξαιρετικές πρωτότυπες σειρές και ταινίες. Μα από τότε έχει κυλίσει πολύ νερό στο αυλάκι. Οι περισσότερες από τις υπόλοιπες μεγάλες σειρές που έγιναν pop φαινόμενα έχουν κλείσει. Πολυβραβευμένες σειρές της εποχής του, όπως τα House of Cards, Narcos, Dark, BoJack Horseman, La Casa de Papel, ολοκληρώθηκαν και είναι και τυχερές που πρόλαβαν να ρίξουν φινάλε πριν κοπούν ξαφνικά, όπως ένας μεγάλος αριθμός άλλων σειρών που έμειναν ανολοκλήρωτες. Ταυτόχρονα αμέτρητοι συνδρομητές ακυρώνουν τη συνδρομή τους και «μετακομίζουν» παραδίπλα. Γιατί; Επειδή το Netflix απέκτησε ανταγωνισμό.
Κάθε μήνα νέες συνδρομητικές υπηρεσίες ξεπηδούν και επεκτείνονται από την Αμερική ως τα μέρη μας, καθεμιά με τη δική της βιβλιοθήκη. Τίτλοι αφαιρούνται από το άλλοτε κραταιό Netflix, όπως στην περίπτωση των εξαιρετικά δημοφιλών σειρών της Marvel. Το Stranger Things είναι ένα από τα τελευταία, αυτή τη στιγμή, δυνατά χαρτιά πρωτότυπων παραγωγών. Οι δε αδερφοί Duffer τυγχάνουν πια της εμπιστοσύνης του ώστε να προχωρήσουν σε περισσότερες ιστορίες βασισμένες στον ίδιο κόσμο. Με τις τελευταίες δύο σεζόν του, που φημολογείται πως θα έχουν το budget και τη διάρκεια κινηματογραφικών παραγωγών, το Stranger Things θα επιχειρήσει να πείσει ξανά τον κόσμο να επιστρέψει στην εταιρεία. Καμία πίεση.
Θα ξεφύγει η παρέα των παιδιών από τους αλλόκοσμους δαίμονες που της κάνουν τη ζωή πιο δύσκολη κι από τους νταήδες του σχολείου; Θα λάβουν δικαίωση οι νεκροί που τα πλάσματα αφήνουν πίσω τους με κάθε σεζόν; Θα καταφέρει το Stranger Things να μείνει στη μνήμη μας σαν μια πρωτότυπη αναγνωρίσιμη ιστορία ή θα χαθεί κάτω απ’ το βάρος των εξαιρετικών πηγών απ’ τις οποίες εμπνέεται; Οι απαντήσεις ξεκινούν στις 27 Μαϊου με την έναρξη της 4ης σεζόν.
