Γράφει ο Άλκης Νικομάνης.
Αυτό ήταν, για άλλη μια χρονιά φίλες και φίλοι, σινεφίλ όλων των ηλικιών και των ενδιαφερόντων. Άλλη μια χρονιά φεύγει και δεν μας αφήνει παρά την τέχνη της, για να τη θυμόμαστε. Σινεμά χειμερινά και θερινά, παραγωγές-κολοσσούς και ανεξάρτητα διαμάντια, είχε κάτι για κάθε γούστο. Το ίδιο λοιπόν και η ανασκόπηση που ακολουθεί, με όσα είδα και ξεχώρισα και σας καλώ να θυμηθείτε ή να σημειώσετε κι εσείς στις ατέλειωτες λίστες σας.
Ας ξεκινήσουμε όμως πρώτα με το τι ΔΕΝ θα δείτε, αν συνεχίσετε να διαβάζετε παρακάτω:
Δεν θα δείτε το Avatar: The Way of Water. Το περίμενα και εγώ, όπως όλος ο κόσμος θα έλεγα τα τελευταία χρόνια, και είχε προσλάβει ένα μέγεθος σχεδόν μυθικό, τόσο σε διάρκεια όσο και σε προσδοκίες του κόσμου. Η συνέχεια της ταινίας του James Cameron, ακόμα κι αν ήταν οπτικά εντυπωσιακή όσο και ο προκάτοχός του, κάνοντας τα υπόλοιπα blockbusters της χρονιάς να χλωμιάζουν, σεναριακά χώλαινε αρκετά και αυτές σίγουρα δεν είναι οι κατάλληλες βάσεις για να αποκομίσει τη συσπείρωση κοινού που θα προσδοκούσε ενόψει των επόμενων σχεδιαζόμενων συνεχειών της. Δεν θα δείτε επίσης καμία ταινία της Marvel. Η εταιρεία-κολοσσός κινήθηκε σε νερά μετριότητας, στην καλύτερη των περιπτώσεων, αναζητώντας ξανά το βηματισμό της μετά το event που συσπείρωσε τον κόσμο, Endgame.
Ας περάσουμε στα κυρίως λοιπόν.
10) Where the Crawdads Sing
Οι Καραβίδες ήταν μια κάπως ασυνήθιστη ιστορία, στημένη σε ένα πανέμορφο φυσικό τοπίο που δεν έχουμε συνηθίσει να βλέπουμε. Βασίστηκε σε ένα πρόσφατο βιβλίο, ιδιαίτερα αμφιλεγόμενο, αλλά σίγουρα δημοφιλές με θέμα τη δίκη μιας νεαρής αποξενωμένης κοπέλας που κατηγορείται για το φόνο του συντρόφου της. Αντί για δοκιμασμένα ονόματα, την παράσταση έκλεψαν αξιοπρόσεκτοι νεαροί ηθοποιοί (Daisy Edgar Jones, Harris Dickinson) που ζωντάνευαν τους βάλτους της Καρολίνας και αποκάλυπταν πως το πιο βρώμικο που κρυβόταν σε αυτούς, μερικές φορές ήταν οι άνθρωποι.
9) Nightmare Alley
Ο Guillermo Del Toro είναι μία από τις σημαντικότερες δυνάμεις στο χώρο της φαντασίας, στο Χόλιγουντ. Και όχι τυχαία φυσικά, μετά από πρωτοποριακές ταινίες του είδους όπως το Pan’s Labyrinth, το Hellboy και το Pacific Rim. Ο τρελο-μεξικάνος βρίσκεται σε μεγάλα κέφια και δημιουργικό οίστρο το τελευταίο διάστημα, καθώς μόνο φέτος είδαμε από τα χέρια του δύο ταινίες και μια ανθολογική σειρά. Στο Nightmare Alley αποδεικνύει τη φόρμα του, παίρνοντας το θεατή από το χέρι και οδηγώντας τον σε ένα απόκοσμο τσίρκο και στον αξιοπερίεργο ψυχισμό ενός επαγγελματία απατεώνα. Guillermo, δώσε κι άλλο!
8) All Quiet on the Western Front
Όλα κι όλα, αν υπάρχει ένα είδος ταινιών που έχει ξαναβρεί τις δόξες του παρεθόντος τα τελευταία χρόνια, αυτό είναι αναμφίβολα οι πολεμικές (βλέπε: αντιπολεμικές) ταινίες. Το γερμανικό έπος που βασίστηκε στο βιβλίο-γροθιά του Έριχ Μαρία Ρεμάρκ, για τις εμπειρίες μιας παρέας νεαρών Γερμανών στρατιωτών στη δίνη του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου είναι συγκινητικό, συναρπαστικό και απόκοσμο όσο το θέμα του. Κυρίως όμως, είναι μια φωτεινή εξαίρεση σε αυτή τη θάλασσα κινηματογραφικής μετριότητας που φέρουν ως σφραγίδα τα περισσότερα Netflix Originals.
7) Bullet Train
Αυτό κι αν πέρασε κάτω από όλα τα ραντάρ. Αν έπρεπε να την περιγράψω με μια φράση, αυτή θα ήταν «δεν μπορώ να πιστέψω ότι δεν είναι του Guy Ritchie». Με πρωταγωνιστή τον κεφάτο Brad Pitt στο ρόλο του δολοφόνου με πονοκέφαλο, ήταν μία από τις μεγαλύτερες εκπλήξεις της χρονιάς, μας πήρε στα βαγόνια της και μας ξενάγησε σε έναν κόσμο πολύχρωμων και άκρως ενδιαφερόντων χαρακτήρων με πολύ χιούμορ, γρήγορη δράση και απρόσμενες ανατροπές. Ο,τι δεν μας έδωσαν οι ταινίες βασισμένες σε κόμικς δηλαδή.
6) Everything Everywhere All At Once
Το 2022 έφερε ξανά στο προσκήνιο ένα από τα πιο απαιτητικά κόνσεπτ της επιστημονικής φαντασίας, που είναι αυτό των παράλληλων συμπάντων. Λίγο το Rick and Morty, λίγο το Doctor Strange, η έννοια του πολυσύμπαντος έχει αποδειχτεί δύσκολη στο να την εκτελέσεις αφηγηματικά. Φέτος κανείς δεν το έκανε καλύτερα από το EEAAO, την ανεξάρτητη περιπέτεια της Α24 που ακροβάτησε γενναία ανάμεσα στο παράλογο και το σοβαρό, τη δράση και το δράμα, την αγνή διασκέδαση και την ανάγκη του θεατή για κάποιο βαθύτερο μήνυμα. Μερικές φορές η σοφία βρίσκεται στην απλότητα και αυτή είναι μία από εκείνες.
5) The Worst Person in the World
Άλλη μια ξενόγλωσση επιλογή της λίστας, η νορβηγική ντραμεντί που έκανε πάταγο στα θερινά σινεμά είναι πρώτα από όλα μια αρκετά ρεαλιστική ματιά στο τί σημαίνει να είσαι νέος. Μια ωδή στην ηλικία των τριάντα, όταν ο καθένας προσπαθεί να σου υποδείξει τί να κάνεις στη συνέχεια της ζωής σου, μέσα από τα μάτια της αναποφάσιστης Julie που κυνηγάει την ευτυχία αλλάζοντας καριέρες και συντρόφους. Απλό, γλυκό και απόλυτα σύγχρονο, άξιο της προσοχής σας.
4) Elvis
Προσωπικά ίσως η μεγαλύτερη έκπληξη της χρονιάς. Βιογραφικές ταινίες για τους μεγαλύτερους μουσικούς αστέρες των προηγούμενων δεκαετιών, έχουμε λάβει με το τσουβάλι και θα συνεχίσουμε να βλέπουμε το δίχως άλλο τα επόμενα χρόνια. Το είδος είναι μια κουρδισμένη μηχανή με δεκάδες ιστορίες έτοιμες να γεννήσουν κέρδη από το κοινό του εκάστοτε καλλιτέχνη. Σπανίως όμως θα δούμε κάτι πραγματικά πρωτότυπο ανάμεσα στις γραμμές της εξιδανίκευσης. Τουλάχιστον όχι με τη μαεστρία που το είδαμε στην extravaganza του Baz Luhrmann, από την οπτική του μάνατζερ του νεαρού σταρ, Colonel Tom Parker.
3) The Batman
Θα περίμενε κανείς ότι μετά από τόσα χρόνια, μετά από τόσες διαφορετικές ενσαρκώσεις, διαφορετικά ύφη, βραβευμένους ηθοποιούς και συναρπαστικές ιστορίες, ο Batman θα είχε «φθαρεί» κινηματογραφικά και η νέα ταινία του θα υποχωρούσε υπό το βάρος των συγκρίσεων. Αντιθέτως όμως, ο σκοτεινός εκδικητής του Matt Reeves και του Robert Pattinson είναι μια νουάρ προσθήκη με δική της φωνή, σε μια Γκόθαμ ζωντανότερη από ποτέ και γεμάτη σαγηνευτικές παρουσίες. Για αυτό και το μέλλον του διαγράφεται πιο σταθερό και σίγουρο από αυτό κάθε άλλου ήρωα κόμικς αυτή τη στιγμή, σε οποιοδήποτε κινηματογραφικό σύμπαν.
2) Top Gun: Maverick
Η ταινία που φέτος είδαν όλοι και, όλως παραδόξως (;) δεν έχω ακούσει κανέναν που να μην εντυπωσιάστηκε. Αυτή η συνέχεια στην αφελή cult επιτυχία του 1986 ήταν μια ευπρόσδεκτη και ξεχωριστή ωδή σε αυτούς που στην ψυχή παραμένουν για πάντα νέοι. Τα όρια μεταξύ μυθοπλασίας και σχολιασμού της κατάστασης που έχει επικρατήσει στις περισσότερες ταινίες δράσης του σήμερα και τους πρωταγωνιστές τους παραμένουν δυσδιάκριτα σε κάθε ατάκα της ταινίας. Τομ Κρουζ, το ευχαριστώ είναι λίγο.
1) The Fabelmans
Η μεγαλύτερη εμπορική αποτυχία στην καριέρα του Steven Spielberg, η βιογραφική ταινία για την οικογένειά του και τα πρώτα του βήματα ως σκηνοθέτης, παραμένει ωστόσο μια ταινία γεμάτη συναίσθημα και ψυχαγωγία. Οι γονείς του (το όνομα των οποίων σημαίνει «οι άνθρωποι των ιστοριών»), είναι ακριβώς το ίδιο ζωντανοί και ενδιαφέροντες όσο οι μεγαλύτεροι ήρωες των επικών περιπετειών του. Καμία έκπληξη, καθώς ο μεγάλος «Παραμυθάς»» αποδεικνύει ξανά και ξανά ότι είτε ασχολείται με μυθικούς αρχαιολόγους, εξωγήινους και στρατιώτες, είτε με ένα παιδί της διπλανής πόρτας που κυνηγάει το όνειρό του, στο τελος της ημέρας θα σε κάνει να αγαπήσεις την τέχνη του κινηματογράφου λίγο παραπάνω. Για αυτό και η φιλμογραφία του δεν θα ήταν ίδια αν έλειπαν οι Fabelmans.
