Σαν σήμερα έρχεται στον κόσμο η μεγάλη Βιρτζίνια Γουλφ. Σε έναν κόσμο πολύ πιο σκοτεινό από αυτόν που οραματίστηκε για χάρη μας…
Στις 25 Ιανουαρίου του 1882 γεννιέται στο Λονδίνο η Άντελαιν Βιρτζίνια Στίβεν.
Από εκείνη την γέννηση μέχρι την σπαρακτική αυτοκτονία με πνιγμό στο ποταμό Ουζ, στις 28 Μαρτίου του 1941, μεσολαβεί η απόπειρα μιας ιδιοφυίας να ζήσει, να σκεφτεί και να δημιουργήσει ελεύθερα. Εμείς, που ανήκουμε στο μακρινό της μέλλον, που ζούμε 140 χρόνια μετά την γέννησή της, είμαστε αρκετά τυχεροί ώστε να διαθέτουμε την πολύτιμη παρακαταθήκη που προκύπτει και από τα δύο: από την εξιστόρηση μιας τόσο αντισυμβατικής, ανένταχτης, προοδευτικής και οδυνηρής ζωής και φυσικά από όλα τα «ποτισμένα» με την ζωή αυτή αριστουργήματα – ορόσημα για την παγκόσμια λογοτεχνία που έγραψε και άφησε σαν επίσημο έργο της.
Σε μία εποχή όπου “ιδεολογικές αντιθέσεις” (αν μπορεί να θεωρηθεί ιδεολογία η επιστροφή στον σκοταδισμό του Μεσαίωνα) οξύνονται ανεξέλεγκτα, όταν αναπτύσσεται ένα νέο παγκόσμιο φεμινιστικό κίνημα την ίδια ώρα που σε διάφορες δυτικές χώρες ξανασυζητούν επίσημα και ανεπίσημα το θέμα των εκτρώσεων, η Βιρτζίνια Γουλφ, σαν ζωή και σαν έργο είναι εδώ για να μας θυμίσει ότι ο φεμινισμός είναι ανθρωπισμός, και σαν τέτοιος θα είναι επίκαιρος και επιτακτικός (σαν κατάκτηση ή εφαρμογή της ισότητας) για όσο χρόνο και για όσες εποχές υπάρχουν και οι άνθρωποι.
Τιμώντας την σήμερα, ως ένα ανεξίτηλο σύμβολο αδέσμευτου και οξύτατου πνεύματος, είναι ευκαιρία να θυμηθούμε την ανεκτίμητη προσφορά της: να μας ανοίξει και να μας καθοδηγήσει στο δρόμο της απελευθέρωσης από εγκληματικές κοινωνικές συμβάσεις που – δεν καταπίεζαν απλώς – αλλά στερούσαν και στερούν επί αιώνες στο μισό πληθυσμό της γης το δικαίωμα στη ζωή, στην αυτοδιάθεση, και στην ανάπτυξη της δυναμικής και της προσωπικότητας του. Σε όλα αυτά δηλαδή που καθορίζουν την έννοια του ανθρώπου στον πυρήνα της.
Όταν ακόμα και σήμερα, τουλάχιστον στη χώρα που ζούμε, δεν έχει σταματήσει να ακούγεται το απενοχοποιητικό και μικροαστικό κλισέ, “πίσω από κάθε μεγάλο άντρα υπάρχει μία μεγάλη γυναίκα” , σαν μίνιμουμ αλλά και επιτακτικά αρκετό δείγμα αναγνώρισης και συμμετοχής του γυναικείου φύλου στον κόσμο και ταυτόχρονα και ουσιαστικά ως επικίνδυνος εφησυχασμός για την μόνιμη παρασκηνιακή και παρακολουθηματική θέση της γυναίκας σε αυτόν, η μεγάλη συγγραφέας πάνω από έναν αιώνα πριν, τολμούσε να αναρωτηθεί για την θέση της μπροστά.
Γιατί να με απασχολήσει ποια γυναίκα ήταν πίσω από τον τάδε επιστήμονα ή από τον τάδε συγγραφέα ή από τον τάδε πολιτικό, όταν μπορώ προηγουμένως να αναρωτηθώ, πόσοι περισσότεροι ταλαντούχοι άνθρωποι θα είχαν ανθίσει και αναδειχθεί στην ιστορία της ανθρωπότητας, σε έναν κόσμο, όπου η ανάπτυξη των ικανοτήτων κάθε ατομικότητας, θα ήταν εξίσου ελεύθερη. Αλλά και πέραν κάθε σπουδαιότητας που θα μπορούσε ενδεχομένως να προκύψει- αν είμαστε άλλωστε αναγκασμένοι, επισφαλώς, να δώσουμε χροιά φύλου στην δίψα για υστεροφημία δεν θα σπεύδαμε πιθανότατα να την χαρακτηρίσουμε ως «γυναικεία» εμμονή – χάρη και σε εκείνη αναρωτιόμαστε στην ίδια κατεύθυνση, ποια θα ήταν η μορφή που θα είχε γενικότερα κάθε ζωή, πολύτιμη από μόνη της, αν δεν περιοριζόταν ή αποκλειόταν τόσο δεδομένα και βάναυσα. Πόσες «νεκρές ποιήτριες» ή μη θα έπαιρναν πίσω το σώμα τους;
Ας θυμηθούμε λοιπόν, την συγκινητική υπόθεσή της:
«Αν ζήσουµε άλλον έναν αιώνα – µιλάω για τη συλλογική ζωή, που είναι η αληθινή ζωή, και όχι για τις µικρές ζωές που ζούµε ατοµικά- και έχουµε πεντακόσιες λίρες τον χρόνο και ένα δωµάτιο δικό µας η καθεµιά• αν συνηθίσουµε να έχουµε την ελευθερία και το θάρρος να γράφουµε ακριβώς αυτό που σκεφτόµαστε• αν δραπετεύουµε λίγο από το κοινόχρηστο καθιστικό και βλέπουµε τους ανθρώπους όχι πάντα στο πλαίσιο της σχέσης του ενός µε τον άλλον αλλά σε σχέση µε την πραγµατικότητα• καθώς και τον ουρανό και τα δέντρα ή οτιδήποτε όπως είναι στην πραγµατικότητα… αν αντιµετωπίσουµε το γεγονός, γιατί είναι γεγονός, ότι δεν υπάρχει µπράτσο να πιαστούµε, αλλά ότι προχωράµε µόνες και ότι η σχέση µας είναι µε τον κόσµο της πραγµατικότητας κι όχι µε τον κόσµο των ανδρών και των γυναικών, τότε θα υπάρξει η ευκαιρία και η νεκρή ποιήτρια που ήταν η αδελφή του Σαίξπηρ θα ανακτήσει το σώµα που τόσες φορές θυσίασε».
(Βιρτζίνια Γουλφ ,«Ένα δικό της δωμάτιο», Μετάφραση: Βάσια Τζανακάρη, εκδ. Μεταίχμιο, σελ. 264)
