Lützerath. Άγνωστος οικισμός, 90 κατοίκων άλλοτε, στα δυτικά της Γερμανίας, μια ανάσα από τα ολλανδικά σύνορα. Ένας μεταξύ άλλων είκοσι που εκκενώθηκαν για να παραχωρήσουν τις εκτάσεις τους στην επέκταση ενός υπαίθριου ανθρακωρυχείου.
Ανθρακωρυχείο, στην εποχή της πράσινης μετάβασης; Θα αναρωτιόταν κάποιος αφελής. Με την πρόφαση της επιτακτικής ανάγκης για ενέργεια, τώρα που το φυσικό αέριο (το οποίο κάλυπτε περίπου τις μισές ενεργειακές ανάγκες της χώρας) έπαψε να είναι επιλογή, η Γερμανία φαίνεται λιγότερο πρόθυμη παρά ποτέ να επενδύσει σε πιο οικολογικές πηγές ενέργειας. Παρά τις διαβεβαιώσεις της γερμανικής κυβέρνησης όμως ότι η μεταστροφή προς τα ορυκτά καύσιμα δεν αποτελεί παρά προσωρινό μέτρο ανάγκης, τα στατιστικά την διαψεύδουν. Το 2021, η παραγωγή άνθρακα της χώρας αυξήθηκε κατά 20 δισεκατομμύριους τόνους σε σχέση με το 2020, δηλαδή η τάση αύξησης προϋπήρχε της ενεργειακής κρίσης. Μόλις την περασμένη άνοιξη, βέβαια, η γερμανική κυβέρνηση δεσμεύτηκε να εγκαταλείψει πλήρως τα ορυκτά καύσιμα ως το 2038, με σκοπό να συμβάλει στην διεθνή προσπάθεια για αύξηση της μέσης θερμοκρασίας μόνο κατά 1.5°C, όχι περισσότερο. Με τον άνθρακα, ωστόσο, να παράγει περίπου το ένα τρίτο της ηλεκτρικής ενέργειας της χώρας, και το εν λόγω ποσοστό να αυξάνεται διαρκώς αντί να μειώνεται, ένας τέτοιος στόχος δεν μοιάζει ιδιαίτερα ρεαλιστικός.
Μεγάλο μέρος αυτής της ενέργειας προέρχεται από ανθρακωρυχεία όπως το Garzweiler, περίπου 12 χιλιόμετρα μακριά από το Lützerath. Το Garzweiler ανήκει στην γερμανική πολυεθνική RWE – μια εταιρία παραγωγής ενέργειας επιβεβαρυμμένη, μεταξύ άλλων, με το αρνητικό ρεκόρ της μεγαλύτερης πομπού διοξειδίου του άνθρακα στην Ευρώπη το 2018. Η επέκτασή του είναι στα χαρτιά εδώ και πάνω από δύο δεκαετίες, επισπεύτηκε όμως με την πιθανολογούμενη αύξηση στην ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας. Αυτή, ασφαλώς, θα εξαρτιόταν σε μεγάλο βαθμό τόσο από τον καιρό, όσο και από το αν η Γαλλία θα επιστράτευε τα πυρηνικά της εργοστάσια και θα εξήγαγε πυρηνική ενέργεια. Η μοίρα του ωστόσο σφραγίστηκε οριστικά τον περασμένο Οκτώβριο μετά από σχετική συμφωνία της RWE με την κυβέρνηση, παρότι υπολογισμοί από εξειδικευμένους ερευνητές που δημοσιεύτηκαν τον Αύγουστο φαίνονται να αποδεικνύουν ότι η πρόσθετη ενέργεια που θα παρήγαγε δεν θα ήταν απαραίτητη, ακόμα και στην περίπτωση ενός δύσκολου χειμώνα.
Το πλάνο διεύρυνσης του Garzweiler περιλάμβανε την ισοπέδωση του Lützerath. Το Lützerath, φυσικά, δεν αποτελεί την μοναδική τέτοια περίπτωση‧ τις τελευταίες δεκαετίες, με σχετική νομοθεσία που επιβλήθηκε για πρώτη φορά επί του ναζιστικού καθεστώτος και διατηρήθηκε έκτοτε, οι κάτοικοι περιοχών κοντά σε υπάρχοντα ανθρακωρυχεία ζουν συμμορφωμένοι με την νομική απαίτηση να μετακινηθούν σε περίπτωση επέκτασης. Από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο κι έπειτα, περίπου 300 γερμανικά χωριά έχουν ισοπεδωθεί εξαιτίας του άνθρακα στο υπέδαφός τους.
Χιλιάδες ακτιβιστές από όλον τον κόσμο συγκεντρώνονται το Σάββατο 14 Ιανουαρίου στο Lützerath, ενισχύοντας όσους ήδη βρίσκονταν εκεί για να εμποδίσουν την επερχόμενη οικολογική καταστροφή. Βαστούν μεγάλα κίτρινα Χ, σύμβολο της αντίστασης της επιστροφής της Γερμανίας στα ορυκτά καύσιμα. Σε σύνολο φτάνουν τους 35000, σύμφωνα με υπολογισμούς της διοργάνωσης. Ορισμένοι οχυρώνονται σε εγκαταλελειμμένες πλέον αγροικίες ή δεντρόσπιτα, καθυστερώντας όσο το δυνατόν περισσότερο της παράδοση του χώρου στην RWE. Η γερμανική κυβέρνηση, από την άλλη, στέλνει μια δύναμη περίπου 1000 αστυνομικών στον οικισμό, με σκοπό να καταστείλει την αντίσταση και να επισπεύσει την εκκένωση του. Μερικοί διαδηλωτές προσπαθούν να εμποδίσουν τον αποκλεισμό του οικισμού, και να σπάσουν τις αστυνομικές γραμμές. 150 άνθρωποι τραυματίζονται κατά την βίαιη διαφέντευση των συμφερόντων της RWE με την ευλογίες της γερμανικής κυβέρνησης. Το Lützerath πλέον είναι άδειο και στα χέρια της RWE.
Η ήττα αυτή αποτελεί ένα δυνατό χτύπημα στις ελπίδες των οικολογικά συνειδητοποιημένων, ειδικά μετά την άνοδο του πράσινου κόμματος στις περσινές εκλογές, δείγμα ότι η κλιματική κρίση απασχολεί τους πολίτες της ισχυρότερης οικονομικής δύναμης στην Ευρώπη. Γίνεται ολοένα και πιο φανερό πως ακόμα και εν έτει 2023, όπου οι συνέπειες της κλιματικής κρίσης έχουν αποκτήσει διαστάσεις που αγγίζουν και την καθημερινότητά μας, δεν απασχολούν ιδιαίτερα τις κυβερνήσεις. Ή τουλάχιστον όχι αφότου τα υπόλοιπα συμφέροντά τους συγκρουστούν με τα πλήρως απαραίτητα οικολογικά μέτρα που οφείλουν να λάβουν.
Ο λόγος για τον οποίο η αντίσταση στην RWE των τελευταίων μηνών συναρπάζει δεν είναι ούτε η παρουσία, ούτε η σύλληψη της Greta Thunberg. Αυτό που πραγματικά εμπνέει είναι η τόσο μαζική παρουσία ακτιβιστών, από διαφορετικά μεταξύ τους υπόβαθρα, που αψηφούν την αστυνομοκρατία και την προσπάθεια των πολιτικών να τους διχάσουν και να τους ρίξουν το ηθικό, ενώ μάχονται για το μέλλον που ονειρεύονται να ζήσουν. Η μάχη στο Lützerath μπορεί να χάθηκε, με την οριστική εκκένωση του οικισμού, αλλά ο αγώνας – κατά των ορυκτών καυσίμων, της οικολογικής καταστροφής και των ψευδο-πράσινων τακτικών – συνεχίζεται.
Ευχαριστώ πολύ την Lisa Groß που, ως αυτόπτης μάρτυρας, με διαφώτισε και μοιράστηκε μαζί μου τα στιγμιότυπα των προηγούμενων ημερών.
