Ευτυχία Βασιλείου

Lützerath. Άγνωστος οικισμός, 90 κατοίκων άλλοτε, στα δυτικά της Γερμανίας, μια ανάσα από τα ολλανδικά σύνορα. Ένας μεταξύ άλλων είκοσι που εκκενώθηκαν για να παραχωρήσουν τις εκτάσεις τους στην επέκταση ενός υπαίθριου ανθρακωρυχείου. Γίνεται ολοένα και πιο φανερό πως ακόμα και εν έτει 2023, όπου οι συνέπειες της κλιματικής κρίσης έχουν αποκτήσει διαστάσεις που αγγίζουν και την καθημερινότητά μας, δεν απασχολούν ιδιαίτερα τις κυβερνήσεις. Ή τουλάχιστον όχι αφότου τα υπόλοιπα συμφέροντά τους συγκρουστούν με τα πλήρως απαραίτητα οικολογικά μέτρα που οφείλουν να λάβουν.

Ζούμε στην εποχή του πλαστικού. Ο φλογερός έρωτας της ανθρωπότητας για τα πολυμερή ξεκίνησε περίπου την δεκαετία του 1950, σε μια προσπάθεια αναδόμησης της παγκόσμιας οικονομίας. Έκτοτε, η παραγωγή πλαστικού αυξάνεται περίπου εκθετικά, με τις σημερινές ποσότητες να φτάνουν περίπου μισό δισεκατομμύριο τόνο ετησίως.Δεδομένου ότι το πλαστικό χρειάζεται από 450 ως 1000 χρόνια να αποσυντεθεί, είναι δύσκολο να φανταστούμε την ζωή μας χωρίς την παρουσία του. Ας το κατανοήσουμε τουλάχιστον, κι ας μάθουμε να το χρησιμοποιούμε με φειδώ, να το επαναχρησιμοποιούμε και να το ανακυκλώνουμε σωστά.

Μερικά από τα Friendly Floatees ενδεχομένως ταξιδεύουν ακόμη στους ωκεανούς, ενώ άλλα ίσως κατέληξαν σε ακατοίκητες ακτές. Σίγουρα μας δίδαξαν πολλά για τον τρόπο με τον οποίο οι θάλασσες της Γης ενώνονται. Πιστεύω, όμως, πως τα πλαστικά παπάκια έχουν κι άλλα να μας πουν. Τα Friendly Floatees αποτελούν απλώς μία πολύ αληθινή απόδειξη της αθανασίας της ρύπανσης από πλαστικά, η οποία θα παραμείνει στις θάλασσές μας για εκατομμύρια χρόνια.

Με τον φετινό Φεβρουάριο αφιερωμένο στην Αφροαμερικανική ιστορία - Black History Month ο διεθνής όρος - η NASA ανακοίνωσε πριν μερικές ημέρες την απόφασή της: «τιμάμε μερικά από τα αστέρια που βοήθησαν να φωτιστεί ο δρόμος». Τον Φεβρουάριο ευαισθητοποιούμαστε και τιμάμε και επίσημα το έργο αυτών των ανθρώπων που για τόσους αιώνες παρέμεινε κρυμμένο από τα μάτια του κόσμου, αγνοημένο, περιφρονημένο. Αντικείμενο χλεύης, συχνά, ή και θύμα κλοπής. Όπως και οι δημιουργοί του. Δεν αναφέρομαι, δυστυχώς, μόνο στο μακρινό παρελθόν - ούτε δύο χρόνια δεν έχουν παρέλθει από την δολοφονία του George Floyd. Black Lives Matter, πάντοτε, λοιπόν.

«Πιστεύεις στην ανθρώπινη καρδιά; Δεν εννοώ το όργανο, προφανώς. Μιλάω με την ποιητική έννοια του όρου. Η ανθρώπινη καρδιά. Νομίζεις πως υπάρχει τέτοιο πράγμα; Κάτι που καθιστά τον καθέναν από μας ιδιαίτερο και μοναδικό;», αναρωτιέται ο Καζούο Ισιγκούρο μέσα από το στόμα ενός ήρωα του.

Έναν μήνα νωρίτερα αποχαιρετίσαμε τον φετινό Αύγουστο, ο οποίος εκτός από ξέγνοιαστες καλοκαιρινές αναμνήσεις, θα θυμίζει για πάντα την στάχτη που απέμεινε από τους ανθρώπους, τα ζώα, τα δάση, τα σπίτια, που κάηκαν. Κι ακόμα, τα όνειρα που χάθηκαν και όλους όσους μέσα σε μια στιγμή έγιναν πρόσφυγες στον ίδιο τον τόπο τους. Το ερωτηματικό έρχεται στον νου αυτονόητα: γιατί;

Στις 8 Ιουνίου 1954, ο Βρετανός μαθηματικός Alan Turing εντοπίζεται νεκρός στο σπίτι του. Είχε πεθάνει ακριβώς την προηγούμενη μέρα. Αιτία θανάτου: αυτοκτονία μέσω δηλητηρίασης, συνέπεια της ορμονικής θεραπείας κατά της ομοφυλοφιλίας στην οποία είχε υποβληθεί τον τελευταίο ενάμιση χρόνο. Λίγα είναι γνωστά για το πρόσωπό του και για το έργο του. Κανένας σχεδόν δεν γνωρίζει (ή δεν θέλει να γνωρίζει) πως επρόκειτο για τον άνθρωπο που έθεσε τα πρώτα θεμέλια των υπολογιστικών μηχανών και της τεχνητής νοημοσύνης, κι ότι η ιδιοφυία του συντόμευσε τον Β΄ παγκόσμιο πόλεμο. Ευτυχώς, 67 χρόνια μετά, η ιστορία του είναι πλέον γνωστή.

Αν κάποιος επισκεφτεί σήμερα τα ερείπια του Chernobyl, θα αντικρύσει ένα μοναδικό μηχανολογικό έργο να υψώνεται μέσα στην παρακμή. Πρόκειται για τον νέο μεταλλικό...

35 χρόνια μετά το δυστύχημα του Πυρηνικού Σταθμού Παραγωγής Ενέργειας Chernobyl, της τότε σοβιετικής Ουκρανίας, το όνομα αυτό ακόμα συνδέεται άμεσα με την εφιαλτική πλευρά της πυρηνικής ενέργειας. Ο χρόνος εκεί έχει παγώσει, τα σημάδια του όμως μένουν ανεξίτηλα μέχρι και σήμερα. Περιμένουν, απαιτούν, κάποιον να τα εξερευνήσει, να μάθει τι έγινε πραγματικά. Τι συνέβη λοιπόν; Και όπως διερωτήθηκε και ο Valery Legasov, επικεφαλής της κυβερνητικής επιτροπής, στην σειρά Chernobyl της HBO: «Τι κόστος έχουν τα ψέματα;».

Είναι κρίμα κάποιος να θεωρεί ότι ξέρει καλύτερα από κάποιον που έχει αναπηρία το τι μπορεί και τι δεν μπορεί να κάνει. Δηλαδή όταν, ας πούμε, κάποιος δεν ξέρει πώς κάνεις βασικά πράγματα στην ζωή σου γενικότερα, είναι λίγο υπεροπτικό να νομίζει ότι ξέρει το τι μπορείς να κάνεις και το πώς μπορείς να διαβάσεις και τα σχετικά. Αυτό που πρέπει να κάνει είναι να κάτσει μαζί σου, να το συζητήσει, και να δει όχι ποια είναι τα προβλήματα, αλλά ποια είναι τα προβλήματα και ποιες είναι οι λύσεις